Okres ciąży, narodzin dziecka, karmienia piersią jest wyjątkowym czasem… To również czas wielu procesów fizjologicznych, mamy muszą przystosować się do zmian. Ale czy zawsze kobieta tyje po ciąży?

Ciąża – zapotrzebowanie energetyczne

W I, II i III trymestrze ciąży zwiększa się zapotrzebowanie energetyczne kobiety ciężarnej, odpowiednio o 85, 285 i 465 kcal, z tego powodu, że ciąża to spory wydatek energetyczny dla organizmu. Taki całkowity koszt energetyczny ciąży to około 75000 kcal, czyli naprawdę sporo.

Na całkowity przyrost masy ciała kobiety pod koniec ciąży składają się:

• Około 3,5 kg – masa ciała dziecka
• Około 1-1,5 kg – macica
• Około 1-2 kg – piersi
• Około 1-1,5 kg – płyn owodniowy
• Około 0,5-1 kg – łożysko
• Około 1,5-2 kg – krew i dodatkowe płyny
• Około 2-4 kg – dodatkowa tkanka tłuszczowa.

Należy zwrócić uwagę na dodatkową tkankę tłuszczową. Po co ona się gromadzi? Jej rola polega na wyścielaniu brzucha, ochronie płodu oraz co najważniejsze stanowi energetyczny materiał zapasowy na okres karmienia piersią.

Karmienie piersią – zapotrzebowanie energetyczne

• Całkowity koszt energetyczny laktacji wynosi około 625 kcal/dobę. Szacuje się, że mama karmiąca potrzebuje dodatkowo około 670 kcal/dobę.
• U odżywionych kobiet część energii niezbędnej do zapewnienia sprawnego przebiegu laktacji może pochodzić z zapasów zgromadzonych w okresie ciąży, czyli około 170 kcal/dobę.
• Około 500 kcal energii należy dostarczyć dodatkowo z pożywieniem.

A jak to wygląda w praktyce? Generalnie udział energii w diecie mam karmiących powinien wzrosnąć o około 500 kcal/dobę w czasie pierwszych sześciu miesięcy laktacji i o około 400 kcal/dobę w kolejnym półroczu. Jednak mimo wszystko, powinno się indywidualnie podchodzić do każdej mamy, ponieważ każdy przypadek jest inny, nie ma dwóch takich samych organizmów.

Skąd mogą się wziąć nadprogramowe kilogramy po ciąży?

• Jeśli kobieta nie karmi piersią maluszka, z różnych przyczyn, to zapas zgromadzonej w czasie ciąży energii na okres laktacji pozostanie, organizm go nie wykorzysta. To jest jedna z możliwych przyczyn dodatkowych kilogramów u kobiety.
  
  
• Drugą możliwością jest fakt, że kobieta nadal zjada więcej niż potrzebuje jej organizm. Jeżeli spożywamy więcej kilokalorii niż zużywamy to ten zapas musi być gdzieś zgromadzony i odłożony, zazwyczaj tak powstaje dodatkowa tkanka tłuszczowa. W momencie kiedy kobieta nie karmi piersią dziecka, to nadwyżka energetyczna nie jest już potrzebna. Można wrócić do wartości energetycznej diety sprzed okresu ciąży.
  
  
• Trzecia opcja – mama karmi piersią maleństwo zaraz po narodzinach, spożywa więcej kalorii ze względu na laktację, ale jej masa ciała nadal wzrasta. Jaki może być powód takiej sytuacji? Być może mama spożywa zbyt dużo, myśli, że je odpowiednio więcej, ale przeszacowała ilości w obawie o zaprzestanie produkcji mleka.
  
  
• Kolejna możliwość – może nastąpić sytuacja, w której dojdzie m.in. do zaburzeń hormonalnych. W tym momencie mama nie jest świadoma choroby, która powoduje przyrost masy ciała (np. przy niedoczynności tarczycy zazwyczaj masa ciała wzrasta).
  
  
• Inną opcją jest przeszacowanie swojej aktywności fizycznej – nawet jeśli zalecenia mówią, aby zwiększyć wartość energetyczną diety o X kilokalorii to nie zawsze, w każdym przypadku należy postąpić jednakowo. Wszystko zależy chociażby od poziomu aktywności fizycznej. Mówiąc wprost, im mniejsza aktywność fizyczna, tym mniejsza powinna być wartość dodanych kilokalorii do diety.

Podsumowanie

Podsumowując, najlepiej udać się do specjalisty, np. do dietetyka, który sprawdzi co się dzieje, skąd te dodatkowe kilogramy. Być może zasugeruje wizytę u lekarza, wykonanie badań kontrolnych. Na pewno podejdzie indywidualnie do każdej mamy. Jak już wyżej wspomniałam, każdy człowiek jest inny i należy wziąć pod uwagę szereg czynników, które mają wpływ na obecną masę ciała. Moim zdaniem sytuacji nigdy nie powinno oceniać się zero jedynkowo. Liczy się pacjent i jego historia, a życie pisze każdemu z nas różne scenariusze.

I odpowiadając na pytanie, czy każda kobieta tyje po ciąży?
Nie, nie każda kobieta tyje po ciąży, nie zawsze tak musi być.

Bibliografia:

• Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń żywieniowych dla kobiet w okresie laktacji; Standardy Medyczne 2013.
• Allen L.H. (2012)Maternal nutrientmetabolismand requirements In pregnancy and lactation.W: Present knowledge in Nutrition edited by: Erdman J.W., Macdonald I.A.,Zeisel S.H.
• Poradnik żywienia kobiet w ciąży – Instytut Matki i Dziecka.