Nie od dziś wiadomo, że statystycznie to mężczyźni żyją krócej od kobiet. Wpływ na krótsze życie mają zarówno czynniki biologiczne jak i te środowiskowe. Dowiedz się jak płeć wpływa na długość życia oraz jaki związek z insulinoopornością ma testosteron. Na czynniki biologiczne niestety nie mamy wpływu, ale właśnie z tego względu mężczyźni powinni większą wagę przykładać do zdrowego stylu życia, aby móc w pełni sił żyć równie długo jak płeć piękna.
Dlaczego mężczyźni żyją krócej?
Czynniki biologiczne
Krótsze życie mężczyzn zostało uwarunkowane biologicznie już na poziomie genetycznym i chromosomalnym. Kobieta posiada dwa chromosomy X a mężczyzna posiada jeden chromosom X i jeden chromosom Y. Chromosom Y jest krótszy niż X i zawiera mniej genów, tylko kilkadziesiąt, natomiast chromosom X około 1000. Jeśli w chromosomie Y wystąpią jakieś defekty nie ma w organizmie jego kopi jak to występuję u kobiet, które maja dwa chromosomy X i mogą pobrać prawidłowe informacje genetyczne od drugiego takiego samego chromosomu. Z tego względu u mężczyzn zdecydowanie częściej ujawniają się choroby o podłożu genetycznym. Wykazano także, że długość telomerów (fragmentów chromosomu, zlokalizowanych na jego końcu) wpływa na długość życia. Telomer skraca się wraz z wiekiem podczas każdego podziału komórki. W końcu zanika całkowicie i umieramy. Niestety chromosom Y posiada zdecydowanie krótsze telomery niż chromosom X.
Naukowcy dowodzą, że za krótsze życie u mężczyzn może odpowiadać testosteron. Z jednej strony sprawia on, że mężczyźni przez całe życie mogą być sprawni seksualnie, ale z drugiej może przyczyniać się do krótszego życia. Testosteron jest uważany za hormon współzawodnictwa, który sprzyja występowaniu stresu, a przewlekły stres przyspiesza procesy starzenia. Hormony płciowe odpowiadają także za gospodarkę lipidową. Estrogeny – kobiece hormony płciowe pełnią rolę ochronną w chorobach sercowo-naczyniowych oraz obniżają stężenie cholesterolu LDL. Niestety mężczyźni posiadają tylko bardzo małe ilości estrogenów i z tego względu częściej zapadają na choroby sercowo-naczyniowe m.in. na miażdżycę.
Czynniki środowiskowe
Wśród czynników, które mają wpływ na krótsze życie u mężczyzn podaje się odmienny profil niekorzystnych nawyków takich jak palenie papierosów, spożywanie alkoholu i stosowanie złej diety. Według analiz dotyczących najczęstszych przyczyn zgonów u mężczyzn właśnie te czynniki znajdują się w czołówce listy. Przeciętna dieta mężczyzn charakteryzuje się zbyt wysokim spożyciem tłuszczów nasyconych, a zdecydowanie za małą ilością kwasów omega-3, oraz owoców i warzyw. Warto zwrócić uwagę na to, że mężczyźni rzadziej niż kobiety korzystają z opieki zdrowotnej. Często nie przykładają uwagi do profilaktyki zdrowia i zachowań prozdrowotnych.
Insulinooporność u mężczyzn
W badaniach wykonanych w Klinice Endokrynologii CMKP w Warszawie badacze oceniali wpływ otyłości brzusznej oraz stężenia hormonów: testosteronu i DHEA u mężczyzn na występowanie insulinooporności. Wykazano w nich, że wraz z wiekiem dochodzi u mężczyzn do niedoborów testosteronu i DHEA. Zmniejszenie stężenia tych hormonów związane było z wystąpieniem otyłości brzusznej, która jest charakterystyczna dla płci męskiej. Tworzy się tzw. „błędne koło” ponieważ obniżenie stężeń androgenów powoduje wzrost masy tłuszczowej, a z kolei zwiększona masa tłuszczu nasila niedobory hormonalne. A jak wiadomo nadmiar tkanki tłuszczowej sprzyja insulinooporności. Również ocena wskaźnika HOMA w niniejszym badaniu wykazała, że u mężczyzn z niedoborem androgenów będących wynikiem starzenia się istnieje większe ryzyko wystąpienia insulinooporności, niezależnie od zawartości tkanki tłuszczowej. Warto zatem przyjrzeć się swoim wynikom badań hormonalnych.
Jak dbać o swoje zdrowie?
- Zdrowa, zbilansowana dieta
Odpowiednia dieta powinna składać się z węglowodanów złożonych, unikaj natomiast cukrów prostych ze słodyczy i słodkich napojów oraz produktów przetworzonych. Zadbaj również o odpowiednią ilość błonnika pochodzącego z owoców i warzyw oraz produktów pełnoziarnistych. Ogranicz tłuszcze nasycone pochodzące z tłustych mięs i przetworów mięsnych. Zastąp je zdrowymi wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi z ryb, orzechów i olejów roślinnych. Nie zapominaj o wypiciu co najmniej 2 l wody dziennie.
- Odpowiednia ilość snu
Dla prawidłowego funkcjonowania organizmu niezbędna jest odpowiednia ilość snu. Zaleca się ok. 8 godzin w ciągu doby.
- Ograniczenie stresu
Stres bardzo negatywnie wpływa na nie tylko na nasze samopoczucie, ale również przyczynia się do szybszego starzenia się i sprzyja powstawaniu chorób. Dlatego w miarę możliwości postaraj się ograniczyć stres. Warto pomyśleć też nad jakąś odprężającą rozrywką np. sauną, tańcem, czytaniem książek czy graniem w gry planszowe lub sportowe.
- Badania kontrolne
Dbanie o zdrowie w dużej mierze opiera się na profilaktyce. Warto raz na kilka lat zrobić rutynowe badania kontrolne, nawet wtedy kiedy wydaje nam się, że nic nam nie dolega.
- Aktywność fizyczna
Aktywność fizyczna jest niezbędna dla zdrowia. Nie musi to być czynne uprawianie jakiegoś sportu, ale bardzo zdrowo dla organizmu jest fundować mu codziennie trochę ruchu – poranna gimnastyka, jazda rowerem do pracy, basen. To istotne nie tylko ze względu na zachowanie dobrej kondycji i figury, ale także z powodu bardzo dobrego wpływu umiarkowanego wysiłku na pracę serca i płuc.
- Aktywność umysłowa
Aktywność umysłowa jest tak samo ważna jak aktywność ciała. Warto ćwiczyć intelekt, pamięć i koncentrację, rozwiązując choćby logiczne zagadki, ucząc się nowych rzeczy (na przykład kolejnego języka obcego), starając się zapamiętywać możliwie dużo informacji czy wykonywać czynności łamiące rutynę.
- Ograniczenie używek
Używki szczególnie papierosy, alkohol, kawa w nadmiarze bardzo szkodzą i skracają Twoje życie. Jeśli chcesz cieszyć się dobrym zdrowiem zrezygnuj lub chociaż ogranicz niekorzystne używki.
Napisała: mgr Kamila Brykalska, dietetyk. Absolwentka Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, stażystka w Fundacji Insulinooporność – zdrowa dieta i zdrowe życie.
Napisała: Kamila Brykalska, stażystka w Fundacji, absolwentka kierunku Dietetyka na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu
Bibliografia:
- Rabijewski M., Kozakowski J.: Współzależność pomiędzy stężeniami testosteronu, siarczanu dehydroepiandrosteronu, insulinoopornością i otyłością brzuszną u starszych mężczyzn. Endokrynologia Polska /Tom 56; Numer 6/2005
- Wieczorowska-Tobis K.:Dlaczego mężczyźni żyją krócej? Nowiny Lekarskie 2012, 81, 4, 386–389
- Królikowska S.: Nierówności wstanie zdrowia między kobietami a mężczyznami w kontekście płci biologicznej oraz społeczno-kulturowej. Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologica 39, 2011
- Grylewska B.: Dlaczego kobiety żyją dłużej niż mężczyźni? Przegląd czynników biologicznych i pozabiologicznych.Przegląd Lekarski 2016 / 73 / 6
