Dobór obuwia do aktywności fizycznej to ważny element świadomego, zdrowego treningu. Odpowiednio dobrane obuwie będzie naszym sprzymierzeńcem w walce z kolejnymi przebiegniętymi kilometrami, podniesionymi ciężarami czy przemierzonymi odległościami z użyciem kijków do nordic walking.
Dobór butów zdecydowanie powinien być indywidualny, każdy z nas ma inną stopę, trochę inny chód (nie wspominając o biegu), przez to będziemy potrzebowali innych butów. Nie zapominajmy jednak przy tym, że but ma być tylko ochroną dla naszej stopy. Nie powinien wykonywać za nią pracy, nie powinien całkowicie odbierać jej funkcji stabilizacyjnej i funkcji receptora przekazującego do mózgu informacje o naszym położeniu, podłożu na którym się znajdujemy, stopnia przyczepności i konieczności korekcji postawy. Dobierzmy buty dobre dla siebie, a w razie wątpliwości skonsultujmy wybór ze specjalistą.
Wybór obuwia dopasowanego do stopy
Możemy wyróżnić 3 typy ułożenia stopy:
- Pronacyjna – cechuje się niskim podbiciem, stopa podczas chodu obraca się do wewnątrz. Buty dla tego typu osób powinny być stabilne, mieć prosty kształt oraz posiadać wsparcie od wewnętrznej strony, tak by stopa nie uciekała do wewnątrz. Tego typu buty często opisane są jako motion-control.
- Supinacyjna – cechuje się wysokim podbiciem, podczas chodu obciążona jest w dużym stopniu zewnętrzna krawędź stopy. Dla tego typu stóp najlepiej sprawdzą się lekkie buty z elastyczną podeszwą oraz dobrą amortyzacją.
- Neutral – jest to najbardziej naturalnie stabilny typ ułożenia stopy, stopa wykonuje prawidłowy prosty ruch podczas biegu czy chodu, a ciężar ciała jest równomiernie rozłożony. W tym przypadku najlepiej używać obuwia jak najprostszego, nie odbierającego stabilizacji stopie.
Jakie buty do biegania?
Przede wszystkim wygodne – buty biegowe muszą nam zapewniać komfort podczas uprawianej aktywności. Nie mogą być ani za ciasne ani za luźne. Jeżeli mamy nadwagę – warto pomyśleć o butach z amortyzującą podeszwą, aby nie wywierać zbyt dużego obciążenia podczas aktywności na nasze stopy, a przez to również kolana i kręgosłup. Zależnie również od tego na jakiej nawierzchni biegamy najczęściej – takie buty powinniśmy wybierać. Tutaj trzeba będzie szczególną uwagę zwrócić na podeszwę – inna będzie do biegania w terenie, a inna do biegania po asfalcie. Jeżeli mamy wątpliwości w jakich butach powinniśmy biegać warto udać się do specjalistycznego sklepu w tym zakresie lub skonsultować zakup z fizjoterapeutą, który będzie mógł spojrzeć na stopy, ocenić chód, bieg i pomóc dobrać właściwe.
Jakie buty do spacerowania?
W przypadku butów do spacerów/nordic walking zasady będą podobne jak w przypadku biegania. Tutaj jednak intensywność jest niższa i możemy wybrać buty mniej amortyzujące (a przez to odbierające funkcję amortyzacji stopie). Najważniejsze – tak jak w przypadku butów biegowych będzie to, aby były wygodne, jeżeli przymierzając buty w sklepie czujemy, że coś jest z nimi nie tak to ich nie kupujmy – myślenie, że „się rozbiją” jest raczej błędne. Wybierajmy mądrze, niewygodne buty mogą nas zniechęcić do aktywności, a tego byśmy nie chcieli.
Jakie buty na siłownię/fitness?
Najwłaściwszą odpowiedzią byłoby „to zależy”. To zależy od tego jakie to zajęcia fitness – czy dużo na nich skaczemy, podskakujemy, biegamy – wtedy skłaniamy się ku obuwiu biegowemu czy też dźwigamy na nich sztangi – wtedy obuwie jak do treningu siłowego. Jeżeli są do zajęcia jogi lub zdrowy kręgosłup – możemy całkowicie zrezygnować z obuwia. Podobnie jest w przypadku siłowni – na siłowni można wykonywać treningi różnej maści – od treningów na obciążeniu własnego ciała, poprzez klasyczny trening siłowy po crossfit czy podnoszenie ciężarów.
Tak naprawdę o doborze obuwia do każdego z tych rodzajów treningów można by napisać osobny artykuł, więc spróbujmy to uprościć. Zaczynając od końca – do podnoszenia ciężarów najbardziej odpowiednie będzie obuwie typu lift, większość wiodących producentów obuwia sportowego ma takie serie w swojej ofercie. Trening typu crossfit – to bardzo zróżnicowany rodzaj treningu, wykonuje się w nim naprzemiennie ćwiczenia siłowe, gimnastyczne, plyometryczne i dynamiczne – najrozsądniejsze będzie wybranie obuwia uniwersalnego, o stabilnej podeszwie, bez zbędnej amortyzacji ale jednocześnie bardzo wygodnego, coraz częściej również w tym przypadku producenci wypuszczają serie butów dedykowanych do crossfit. Klasyczny trening siłowy to buty stabilne, bez amortyzacji – pozwalające robić stopie to po co została stworzona, czyli amortyzacja naszego ciężaru, przesyłanie do mózgu informacji o naszym położeniu, rodzaju podłoża i postawie. Ćwiczenia z obciążeniem własnego ciała można właściwie wykonywać bez butów lub w obuwiu minimalistycznym, tutaj najbardziej będzie nam zależało na kontroli i świadomości ruchu, a bosa stopa może nam w tym zdecydowanie pomóc.
Na co jeszcze zwrócić uwagę kupując obuwie sportowe?
- Warto wybrać się do sklepu po południu/wieczorem – wtedy nasze stopy będą podobnie nabrzmiałe jak po treningu
- buty zawsze przymierzamy na taką skarpetkę w jakiej będziemy ich używać
- zawsze przymierzaj oba buty i przejdź się w nich po sklepie
- buty dobrze dopasowane to takie, w których pięta spoczywa stabilnie, a duży paluch ma swobodę
- buty muszą nam się podobać 😉
Uprawiając konkretny rodzaj aktywności fizycznej warto dowiedzieć się jakie buty będą do niej odpowiednie, aby nam pomagały, a nie utrudniały realizację naszych celów. Na co dzień również wybierajmy buty, które przede wszystkim będą dla nas wygodne i nie sprawią, że stopa po całym dniu w nich spędzonym będzie nas aż piekła z bólu, a kiedy tylko możemy chodźmy boso. Stopy będą nam wdzięczne, zdrowsze i dużo silniejsze.
Napisał: Marcin Szwajnoch Absolwent AWF w Katowicach, na kierunku Fizjoterapia, obecnie student studiów magisterskich na Śląskim Uniwersytecie Medycznym. Aktualnie pracuje jako ‚naprawiacz ludzi’ – jest trenerem, prowadzi zajęcia indywidualne i grupowe ukierunkowane na zdrowie ludzi poprzez pracę na podstawowych wzorcach ruchowych oraz korekcję i odbudowę deficytów układu ruchu. Spotkać można go we wszystkich siłowniach sieci SmartGym: Katowice, Gliwice, Ruda Śląska, Zabrze.
