Wrażliwość olfaktoryczna czyli inaczej wrażliwość zapachowa może zostać określona jako stopień odbioru bodźców węchowych, które docierają ze środowiska zewnętrznego. Ostatnio, coraz więcej badań potwierdza, że percepcja węchowa ma duży udział w warunkowaniu zachowań żywieniowych. W dużym uproszczeniu: stopień odbioru otaczających nas zapachów w pewien sposób decyduje o tym co znajdzie się na naszym talerzu i ile zjemy.
Naukowcy sugerują, że u osób otyłych odbiór zapachów jest inny, w porównaniu z osobami o prawidłowej masie ciała. Oczywiście, ciężko jest jednoznacznie stwierdzić co jest powodem tej potencjalnej różnicy. Ten prawdopodobny związek może mieć duże znaczenie w przypadku zapobiegania oraz terapii wielu schorzeń wiążących się z otyłością i innymi zaburzeniami o charakterze przewlekłym.
System olfaktoryczny jest ściśle powiązany z układem endokrynologicznym. Zmiany hormonalne, w tym także te związane z wydzielaniem insuliny, mogą mieć zatem znaczenie w odbiorze bodźców węchowych. W ten sposób (przynajmniej częściowo) nasz profil metaboliczny „pomaga” podjąć decyzje żywieniowe.
W badaniu przeprowadzonym przez zespół z Niemiec wzięło udział 75 uczestników różniących się wskaźnikiem masy ciała (BMI) (26 osób miało prawidłową masę ciała, 25 – nadwagę, a 24 ochotników było otyłych). Naukowcy ocenili ich profil metaboliczny. Wrażliwość na bodźce zapachowe (czekolada) badanych osób nie była warunkowana przez ich masę ciała. Co więcej, głód także nie wpływał na odbiór zapachu. Badacze odkryli natomiast, że u osób z nadmierną masą ciała czynnikiem, który pośredniczy w gorszym odbiorze zapachu czekolady jest insulinooporność (determinowana przez wartość wskaźnika HOMA-IR) oraz stężenie leptyny (hormonu regulującego pobór żywności) we krwi. Zdrowie metaboliczne może być czynnikiem w oparciu, o który można przewidzieć zależność między BMI i zmianą wrażliwości na zapach. Naukowcy zaobserwowali także że wrażliwość węchowa była wyższa w grupie badanych o prawidłowym wskaźniku insulinooporności (badacze określili go jako HOMA-ir<1), w porównaniu z grupą z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej (HOMA-ir>1).
Badanie to potwierdza, że istnieje ścisły związek między stopniem odbioru bodźców węchowych a naszym zdrowiem metabolicznym. Wykazane przez naukowców zależności powinny zostać ocenione bardziej dogłębnie, ponieważ dają szansę na częściowe zrozumienie pewnych mechanizmów i czynników wpływających na zwiększony pobór żywności przez osoby z zaburzeniami parametrów gospodarki węglowodanowej. Jest to na pewno kolejny krok w kierunku lepszego zrozumienia insulinooporności i kompleksowego podejścia do tego zaburzenia.
Autor: mgr Joanna Róg – dietetyk kliniczny, psychodietetyk, koordynator regionalny woj.lubelskiego. Doktorantka w Zakładzie Neuropsychiatrii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Pracownik I Kliniki Psychiatrii, Psychoterapii i Wczesnej Interwencji Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Źródło:
Poessel, M.; Freiherr, J.; Wiencke, K.; Villringer, A.; Horstmann, A. Insulin Resistance Is Associated with Reduced Food Odor Sensitivity across a Wide Range of Body Weights. Nutrients 2020, 12, 2201.
