Analiza składu ciała jest jednym z najpopularniejszych badań wykonywanych podczas wizyty u dietetyka, w klubach fitness czy na siłowniach.
Pomiary składu ciała są przydatne do oceny skuteczności wprowadzanych zmian żywieniowych i monitorowania tych zmian. Zmiany w składzie ciała pojawiają się, gdy istnieje rozbieżność między przyjmowaniem składników odżywczych a zapotrzebowaniem. Pod słowem „rozbieżność” nie kryje się nic innego jak nadmiar lub niedobór spożywanych kalorii oraz makroskładników, czyli białka, tłuszczów i węglowodanów. Więcej o prawidłowej diecie w insulinooporności przeczytasz tutaj
Analiza składu ciała jako jeden z wskaźników zdrowia
Wiadomym jest fakt, że nieprawidłowy skład ciała wiąże się z wystepowaniem różnych chorób. Zalicza się do nich insulinooporność, cukrzycę, choroby sercowo-naczyniowe, osteoporozę, nowotwory. Z tego względu zalecana jest regularna kontrola składu ciała. Ma to na celu wprowadzenia zmian w składzie diety lub kontynuacji aktualnego sposobu odżywiania jeżeli pojawia się poprawa wyników.
Co wiemy dzięki analizie składu ciała?
Dzięki badaniu na analizatorze możesz określić nie tylko ogólną masę ciała, BMI (Body Mass Indeks). Dowiesz się również czy masz odpowiednią zawartość tkanki tłuszczowej, tkanki tłuszczowej wisceralne, tkanki mięśniowej a także nawodnienie organizmu.
Najczęściej używane analizatory działają na zasadzie techniki analizy bioimpedancji elektrycznej. Działa ona na zasadzie wykorzystania oporu prądu elektrycznego o niskim i stałym natężeniu. Wykorzystany jest tutaj fakt występowania większej ilości elektrolitów, lepszego przewodnictwa i wysokiej impedancji tkanki tłuszczowej. W oparciu i dane dotyczące różnego oporu tkanek, określa się zawartość tkanki tłuszczowej, tkanki mięśniowej czy kości. Stosowane w omawianym badaniu składu ciała częstości prądu nie powodują podrażnienia nerwów ani mięśnia sercowego, a natężenie prądu jest całkowicie niegroźne dla organizmu.
O czym świadczy skład ciała?
Tkanka tłuszczowa
W organizmie pełni funkcję amortyzacyjną, chroniąc narządy wewnętrzne przed urazami, izolacyjną oraz jest ważnym magazynem energii, uruchamianym w czasie zwiększonego zapotrzebowania energetycznego organizmu. Tkanka tłuszczowa pełni również funkcję endokrynną, czyli wydzielającą wiele substancji o charakterze hormonów. Zaburzenia w funkcjonowaniu hormonalnej roli tkanki tłuszczowej mogą prowadzić do rozwoju procesów patologicznych, takich jak zespół metaboliczny, otyłość, cukrzyca, insulinooporność, zespół policystycznych jajników, choroby serca, naczyń krwionośnych, zespół metaboliczny. Podwyższona zawartość tkanki tłuszczowej działa prozapalnie na organizm. Prawidłowa zawartość tkanki tłuszczowej i kobiet wynosi 20-30%, u mężczyzn natomiast 12-20%.
Wisceralna tkanka tłuszczowa
Inaczej trzewna tkanka tłuszczowa. Znajduje się tuż pod skórą i wokół większych narządów w sposób naturalny osłania je przed urazami mechanicznymi. Podwyższony poziom wisceralnej tkanki tłuszczowej będzie zwiększał ryzyko chorób serca, nadciśnienia, cukrzycy typu II oraz insulinooporności, nowotworów.
Tkanka mięśniowa
Zawartość masy mięśniowej bezpośrednio będzie wpływać na ilość spalanych kalorii zarówno w stanie spoczynku (podstawowa przemiana materii – BMR) jak i podczas wszystkich aktywności fizycznych (całkowita przemiana materii – CPM). Masa mięśniowa określa zawartość mięśni szkieletowych, mięśni gładkich oraz zawartą w nich wodę.
Zawartość masy kości
Struktura i gęstość kości ulega zmianie w tracie życia. Analiza składu ciała daje nam ogólną informację na temat masy kości. Analizator nie jest urządzeniem wskazującym ubytki mineralne mogące wskazywać m.in. osteoporozę.
„Ciężkie kości”? Nic bardziej mylnego! 😊 Masa kości u kobiet może wynosić ok 2-3kg oraz u mężczyzn 2,5-4kg. Wartości te uzależnione są głównie od wzrostu.
Całkowita zawartość wody (TBW)
Nasz organizm w ponad połowie składa się z wody, a różnice mogą się tutaj pojawiać, podobnie jak przypadku pozostałych parametrów, w zależności od płci. W kobiet prawidłowa zawartość wody jest szacowana 45-60%, natomiast u mężczyzn 55-65%. Wartość ta jest uzależniona od zawartości tkanki tłuszczowej oraz mięśniowej w organizmie. Podwyższona zawartość tkanki tłuszczowej przyczynia się do obniżenia zawartości wody w organizmie. Odpowiednia zawartość masy mięśniowej wspomaga odpowiednią zawartość wody w tkankach.
Dodatkowe parametry:
Wskaźnik BMI (body mass index)
Obliczany poprzez podzielenie masy ciała w kilogramach przez kwadrat wzrostu w metrach, wskazujący dość ogólnie na prawidłowość lub zaburzenie masy ciała, niepozwalający jednak na określenie składu ciała
Przeciwwskazania do analizy składu ciała
Analiza składu ciała wykonywana za pomocą metody bioimpedancji elektrycznej jest określana jako bezpieczna metoda. Nie zaleca się jednak jej wykonywania u osób z wszczepionym rozrusznikiem serca oraz kobietom w ciąży.
Biorąc pod uwagę istotny wpływ ilości tkanki tłuszczowej, tkanki mięśniowej oraz występowanie wody w organizmie na rozwój insulinooporności konieczne jest regularne wykonywanie kontrolnej analizy składu ciała. Kontrola efektów wprowadzonych interwencji żywieniowych oraz leczenia może dać informację zwrotną na temat prawidłowości wprowadzonych zmian.
- Tkanka tłuszczowa – charakterystyka morfologiczna i biochemiczna różnych depozytów, Eugenia Murawska-Ciałowicz
- Ocena składu ciała metodą bioelektrycznej impedancji u studentów o różnym stopniu aktywności fizycznej, Renata Janiszewska
- Wykorzystanie analizy impedancji bioelektrycznej w profilaktyce i leczeniu nadwagi i otyłości Barbara Dżygadło, Celina Łepecka-Klusek, Bartosz Pilewski
