Tkanka tłuszczowa jest nie tylko magazynem substancji wysokoenergetycznych, ale również aktywnym narządem wydzielania wewnętrznego. W tkance tłuszczowej wydzielane są liczne czynniki posiadające rozmaite funkcje. Przykładem takiego czynnika jest adiponektyna. Czym dokładnie jest adiponektyna oraz jaki ma związek z insulinoopornością?

Adiponektyna – co to jest?

Adiponektyna jest hormonem syntetyzowanym głównie przez komórki (adipocyty) tkanki tłuszczowej podskórnej. Wpływa ona na szereg procesów metabolicznych, zwłaszcza na przemianę glukozy oraz kwasów tłuszczowych w wątrobie i mięśniach. Wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwmiażdzycowe, a także wpływa na zwiększenie insulinowrażliwości.

Adiponektyna – od czego zależy jej stężenie?

Co ciekawe, mimo iż adiponektyna jest produkowana przez komórki tkanki tłuszczowej, istnieje ujemna korelacja pomiędzy jej stężeniem w osoczu, a ilością tkanki tłuszczowej- inaczej mówiąc u osób z nadwagą czy otyłością, stężenie adiponektyny będzie niższe niż u osób z prawidłową masą ciała. Jej stężenie wzrasta wraz z redukcją masy ciała. Stężenie adiponektyny zależy również od czynników takich jak: płeć, obwód pasa, stężenie insuliny i triglicerydów, wartość wskaźnika HOMA-IR.

Zaobserwowano również, że stężenie adiponektyny jest obniżone u osób z cukrzycą typu II oraz w przebiegu innych chorób związanych z insulinoopornością, między innymi w PCOS (zespole policystycznych jajników), oprócz tego w nadciśnieniu tętniczym oraz chorobie niedokrwiennej serca. Stężenie adiponektyny jest natomiast wprost proporcjonalne do stężenia cholesterolu frakcji HDL, czyli tak zwanego “dobrego cholesterolu”.

Adiponektyna a insulinooporność

Dane literaturowe wskazują na to, że adiponektyna jest czynnikiem zwiększającym wrażliwość na insulinę. Adiponektyna stymuluje metabolizm tkanki tłuszczowej, a także zwiększa wrażliwość tkanki mięśniowej i komórek wątroby na insulinę, zwiększając tym samym insulinowrażliwość tkanek. Zwiększenie insulinowrażliwości przez adiponektynę, jest następstwem kilku mechanizmów, należą do nich m.in.: zwiększenie transportu i oksydacji wolnych kwasów tłuszczowych, zmniejszenie odkładania się triglicerydów w mięśniach szkieletowych, zmniejszenie glikemii poprzez hamowanie procesu glukoneogenezy w wątrobie, wpływ na receptorowe i pozareceptorowe mechanizmy sygnałowe insuliny, hamowanie aktywności TNF-α w tkance tłuszczowej (TNF-α to czynnik związany m.in. z procesem zapalnym oraz wpływem na zwiększenie insulinooporności tkanek). Uważa się, że obniżony poziom adiponektyny we krwi jest czynnikiem ryzyka wystąpienia cukrzycy typu II.

Bibliografia:

• Bik W. i inn.: Adiponektyna, leptyna i rezystyna u kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCO). Postępy Nauk Medycznych, 2011 t. XXIV, nr 4.
• Dąbrowska M i inn.: Adiponektyna a insulinooporność i miażdżyca. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2011, tom 7, nr 3.
• Fang H., Judd R. L.: Adiponectin Regulation and Function. Comprehensive Physiology 2018, vol. 8.
• Foremska-Iciek J.: Ocena stężenia wybranych adipocytokin u chorych z zespołem metabolicznym i nadciśnieniem tętniczym. Rozprawa doktorska. Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.
• Olszanecka-Glinianowicz M. i inn.: Nowe adipokiny – korzystne czy niekorzystne w aspekcie patogenezy insulinooporności. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2009, tom 5, nr 4.
• Yadav A. i inn.: Role of leptin and adiponectin in insulin resistance. Clinica Chimica Acta 2013, 417, 80–84.