Właściwości prozdrowotne zielonej herbaty znane są nie od dziś. Badania pokazują, iż ekstrakt z zielonej herbaty wykazuje nie tylko działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwmiażdżycowe czy też przeciwutleniające, ale również wpływa na obniżenie poziomu glukozy we krwi. Czy zielona herbata może okazać się zatem “lekarstwem” na insulinooporność?

Prawidłowe nawyki żywieniowe odgrywają kluczową rolę w zachowaniu zdrowia. Obecnie coraz szybsze tempo życia sprzyja konsumpcji przetworzonej żywności, a także zaburza regularność spożywanych posiłków. Co więcej, zachowania te skutkują rozwojem chorób cywilizacyjnych, w tym insulinooporności. Do produktów prozdrowotnych wskazanych przy profilaktyce tej choroby zalicza się m.in. wspomnianą już wcześniej zieloną herbatę.

Skład chemiczny herbaty

Liście zielonej herbaty są niezwykle bogate w składniki wykazujące prozdrowotne właściwości. W ich skład chemiczny zalicza się:

• polifenole, w tym katechiny, epigalokatechiny, galusan epigalokatechiny, galusan epikatechiny, epikatechina, galokatechina,
• flawonoidy – kemferol, kwercetyna, myrycetyna,
• kwasy fenolowe: kwas galusowy, kawowy, p-kumarowy,
• pochodne kwasu kawowego: kwas chlorogenowy, teogalina,
• alkaloidy purynowe – kofeina, teobromina, teofilina,
• witaminy C, E oraz witaminy z grupy B,
• aminokwasy, takie jak teanina,
• składniki mineralne, w tym potas, fluor oraz glin.

Katechiny

Są to substancje, które należą do klasy związków polifenolowych występujących w produktach roślinnych. Związki te są najbardziej znane ze swoich silnych właściwości przeciwutleniających. Do głównych źródeł katechin zalicza się zwłaszcza zieloną herbatę. Co ciekawe, związki te stanowią aż 80-90% wszystkich flawonoidów w tym produkcie. Konsumpcja naparu z zielonej herbaty skutkuje wzrostem stężenia enzymów antyoksydacyjnych, co z kolei wpływa m.in. na hamowanie wytwarzania wolnych rodników tlenowych.

Bogdański i in., a także Ratajczak i in. wskazują na wpływ katechin na zmniejszenie stężenia glukozy po posiłku. Ponadto wykazano, iż systematyczna konsumpcja ekstraktu z zielonej herbaty dodatkowo stymuluje redukuje tkanki tłuszczowej, a tym samym masy ciała. Kim i in. odkryli, że katechiny zawarte w zielonej herbacie wykazują działanie ochronne na trzustkę, zabezpieczając przed uszkodzeniem oksydacyjnym. Warto nadmienić, że istnieją dowody epidemiologiczne, które wskazują na korelację pomiędzy występowaniem stresu oksydacyjnego a rozwojem insulinooporności.

Yan i in. w swoich badaniach zaobserwowali znaczny spadek glukozy we krwi oraz zwiększenie tolerancji glukozy u zwierząt pod wpływem katechin z zielonej herbaty. Warto zwrócić uwagę, że wysoka temperatura nie wpływa ujemnie na zawartość katechin w naparze podczas zaparzania suszonych liści zielonej herbaty.

Wpływ zielonej herbaty na zdrowie

Lista korzyści zdrowotnych wynikających z systematycznego picia naparu z zielonej herbaty jest długa. Do najważniejszych zaliczyć można:

• profilaktyka i zmniejszenie insulinooporności,
• obniżenie poziomu glukozy we krwi,
• zwiększenie tolerancji na glukozę,
• zmniejszenie stanu zapalnego,
• ograniczenie prawdopodobieństwa rozwoju nadciśnienia tętniczego poprzez obniżanie ciśnienia krwi,
• zmniejszenie poziomu cholesterolu całkowitego oraz trójglicerydów w surowicy krwi, a tym samym ograniczenie ryzyka wystąpienia miażdżycy
• ograniczenie ryzyka wystąpienia udaru mózgu,
• zmniejszenie prawdopodobieństwa powikłań sercowo-naczyniowych,
• zapobieganie lub zmniejszenie stopnia otyłości, redukcja tkanki tłuszczowej,
• ograniczenie zmian wywołanych stłuszczeniem wątroby,
• zmniejszenie ryzyka zachorowania na nowotwory, w tym raka skóry, płuc, piersi, żołądka, jelita cienkiego i grubego, prostaty, tarczycy, trzustki,
• ochrona zębów przed bakteryjną próchnicą,
• ograniczenie stanu zapalnego jamy ustnej,
• hamowanie rozwoju różnych bakterii wywołujących biegunki,
• profilaktyka chorób nerek,
• wpływ na poprawę koncentracji oraz pamięci,
• zwiększenie odporności organizmu.

Produkty prozdrowotne a insulinooporność

Prawidłowo zbilansowane posiłki wzbogacone w składniki o właściwościach prozdrowotnych (takich jak antyoksydanty czy też niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe) mogą istotnie wpływać na profilaktykę insulinooporności, zwłaszcza z uwagi na właściwości przeciwutleniające oraz przeciwzapalne. Do skladników wykazujących działanie prozdrowotne zalicza się również cynamon, witaminę D, kwasy omega-3 czy też morwę białą.

Podsumowanie

Obecnie insulinooporność stanowi jeden z kluczowych problemów zdrowotnych w społeczeństwie. Istotnym czynnikiem wpływającym na jej rozwój jest sposób odżywiania. Systematyczna konsumpcja naparu z zielonej herbaty potrafi skutecznie obniżyć ryzyko wystąpienia tej jednostki chorobowej poprzez silne właściwości przeciwutleniające wynikające głównie z zawartości katechin. Co więcej, napar ten zwiększa tolerancje organizmu na glukozę, a także skutecznie obniża poziom glukozy we krwi.

Bibliografia:

1. Bernatoniene J., Kopustinskiene D. 2018. The Role of Catechins in Cellular Responses to Oxidative Stress. Molecules, 23(4), 965.
2. Bogdanski P., Suliburska J., Szulinska M., Stępień M., Pupek-Musialik D., Jablecka A. 2012. Green tea extract reduces blood pressure, inflammatory biomarkers, and oxidative stress and improves parameters associated with insulin resistance in obese, hypertensive patients. Nutrition Research, 32(6), 421–427.
3. Braicu C., Ladomery M. R., Chedea V. S., Irimie A., Berindan-Neagoe I. 2013. The relationship between the structure and biological actions of green tea catechins. Food Chemistry, 141(3), 3282–3289.
4. Cheng Z., Zhang Z., Han Y., Wang J., Wang Y., Chen X., Shao Y., Cheng Y., Zhou W., Lu X., Wu Z. 2020. A review on anti-cancer effect of green tea catechins. Journal of Functional Foods, 74, 104172.
5. Donejko M., Niczyporuk M., Galicka E., Przylipiak A. 2013. Anti-cancer properties epigallocatechin-gallate contained in green tea. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 67, 26-34.
6. Głuszek J., Kosicka T. 2014. Wpływ kawy, herbaty, kakao na ciśnienie tętnicze i układ sercowo-naczyniowy. Nadciśnienie tętnicze, 18(1), 1-8.
7. Kania M., Baraniak J. 2011. Wybrane właściwości biologiczne i farmakologiczne zielonej herbaty (Camellia sinensis (L.) O. Kuntze). Postępy Fitoterapii 1/2011, 34-40.
8. Kowalska H., Lenart A., Marzec A., Kowalska J., Samborska K., Żebrowska A. 2017. Wykorzystanie produktów prozdrowotnych i suplementów diety w insulinoopornośći.
   Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 2, 46-55.
9. Narotzki, B., Reznick A. Z., Aizenbud D., Levy Y. 2012. Green tea: A promising natural product in oral health. Archives of Oral Biology, 57(5), 429–435.
10. Stańczyk A., Skolimowska U., Wędzisz A. 2008. Zawartość garbników w zielonych i czarnych herbatach oraz właściwości antybakteryjne metanolowych wyciągów. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 41(4), 976-980.
11. Suliburska J., Kuśnierek J. 2010. Czynniki żywieniowe i pozażywieniowe w rozwoju insulinooporności. Forum Zaburzeń Metabolicznych, 1(3), 177-183.
12. Yan J., Zhao Y., Suo S., Liu Y., Zhao B. 2012. Green tea catechins ameliorate adipose insulin resistance by improving oxidative stress. Free Radical Biology and Medicine, 52(9), 1648–1657.

Artykuł napisała: Katarzyna Wiśniowska
Inżynier Technologii Żywności i Żywienia Człowieka, studentka Dietetyki II stopnia.
Autorka bloga cherrykasia.pl