Czym jest Hashimoto?

Hashimoto, określamy jako stan przewlekłego limfocytarnego zapalenia tarczycy, w przebiegu którego dochodzi do zniszczenia komórek tego gruczołu. Choroba ta stanowi obecnie jedną z najczęściej występujących chorób tarczycy. Hashimoto często współwystępuje z innymi zaburzeniami tarczycy takimi jak niedoczynność czy nadczynność. Największa zachorowalność przypada na wiek 45-65 lat, a także częściej choroba dotyka kobiety.

Przyczyny, rozpoznanie i objawy

Do rozwoju choroby Hashimoto przyczyniają się czynniki zarówno genetyczne jak i środowiskowe. Wśród jej przyczyn wyróżniamy: przewlekły stres, niewłaściwą dietę (w tym nadmiar jodu w diecie), nietolerancje pokarmowe czy infekcje wirusowe i bakteryjne. Niestety, dokładne przyczyny rozwoju choroby, wciąż nie są do końca znane. W rozpoznaniu choroby Hashimoto kluczowe są wyniki badań: laboratoryjnych i obrazowych oraz rozpoznanie objawów klinicznych.W celu rozpoznania Hashimoto zaleca się wykonanie określonych badań- jakich?

1. USG tarczycy
2. oznaczenie przeciwciał anty- TPO, anty- TG
3. oznaczenie poziomu hormonu tyreotropowego TSH
4. oznaczenie hormonów tarczycy fT3 oraz fT4

Tylko pełen obraz kliniczny pozwoli nam na rozpoznanie choroby. Wyniki należy skonsultować z lekarzem endokrynologiem.

Jakie są objawy mogące świadczyć o rozwoju choroby?

Występowanie Hashimoto obserwuje się na każdym etapie życia, jednak szczyt zachorowań przypada na czwartą oraz piątą jego dekadę. Ważne, aby obserwować swój organizm i być czujnym na wszelkie zmiany na poziomie naszego stanu zdrowia
i samopoczucia. Pomoże nam to rozpoznać charakterystyczne objawy, które mogą świadczyć o rozwoju choroby. Na jakie sygnały warto zwrócić uwagę?

1. problemy z koncentracją
2. problem z utrzymaniem właściwej masy ciała, mimo stosowania racjonalnej diety
3. ogólne osłabienie organizmu
4. zaburzenia miesiączkowania u kobiet
5. bóle mięśniowe
6. częste zmiany nastroju (obniżone samopoczucie, „huśtawka” nastrojów, stany depresyjne)
7. bladość oraz suchość skóry
8. zmożona senność lub problemy ze snem

Choroba przez wiele lat może przebiegać bezobjawowo. Ponad to, mogą towarzyszyć jej inne choroby o podłożu autoimmunologicznym (cukrzyca typu I, celiakia, łuszczyca, niedokrwistość Addisona Biermera i inne).

Wskazówki żywieniowe w chorobie Hashimoto

Liczne dowody naukowe potwierdzają znaczącą rolę prawidłowego żywienia w leczeniu chorób tarczycy. Postępowanie dietetyczne bazuje na zasadach racjonalnego odżywiania. Odpowiednio dobrany i indywidualny sposób żywienia, może  wspomóc organizm w walce z Hashimoto. Warto pamiętać o kilku ważnych zasadach oraz rozważyć wizytę u dietetyka, który wskaże indywidualnie dobrane zalecenia żywieniowe.

Kwasy omega-3

Włącz do codziennej diety produkty bogate w kwasy omega- 3, które uwrażliwiają komórki na działanie hormonów tarczycy, działają przeciwzapalnie i wspomagają pracę tarczycy. Istnieją również badania, które wskazują na pozytywny wpływ kwasów omega-3 na nastrój. Znajdziesz je w tłustych rybach morskich (makrela, łosoś, sledź, szprotki)

Jod

Znacząca rolę w diecie osób chorych na Hashimoto odgrywa także jod, który jest jednym z czynników wpływających na prawidłową produkcję hormonów tarczycy. Jednak osoby z Hashimoto powinny uważać na podaż tego pierwiastka w diecie, ponieważ jego nadmiar wzmaga stan zapalny gruczołu tarczycowego.

Selen

Ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy odgrywa selen, a jego niedobór należy do czynników zwiększających prawdopodobieństwa zachorowania na choroby autoimmunologiczne. U osób z Hahimoto obserwuje się niższe stężenie selenu
w surowicy krwi, w porównaniu z osobami zdrowymi. W pewnym austriackim badaniu, opierającym się na kwestionariuszu częstotliwości spożycia wykazano, że pacjenci cierpiący na chorobę Hashimoto spożywali mniejsze ilości selenu
z pożywieniem. Bogatym źródłem selenu są orzechy brazylijskie, których 100g zawiera aż 103 µg. Ponad to, selen znajduje się w jajach, kaszy gryczanej, tuńczyku czy ziarnach słonecznika

Substancje goitrogenne

Niekorzystne działanie na syntezę hormonów tarczycy wykazują substancje goitrogenne- najwięcej tych substancji występuje w soi, kalafiorze, brokułach, brukselce, kapuście oraz rzepie. Osoby z Hashimoto powinny zredukować ilość spożywanych produktów bogatych w te składniki. Nie należy jednak całkowicie eliminować ich z diety, ponieważ zawierają one inne ważne składniki mineralne oraz witaminy.

Błonnik pokarmowy

Ważną rolę w diecie osób z Hashimoto, jak i z niedoczynnością, tarczycy pełni także błonnik pokarmowy. Odpowiednia podaż błonnika wpływa korzystnie na motorykę przewodu pokarmowego, zwiększając częstotliwość wypróżnień, łagodząc zaparcia. Co więcej,  badaniu Pietrych i wsp. wykazano przyspieszone tempo redukcji masy ciała u kobiet z Hashimoto, które spożywały ok 30g błonnika na dobę . Doskonałym źródłem błonnika pokarmowego są produkty pełnoziarniste, otręby, płatki owsiane, suszone owoce, orzechy i nasiona oraz surowe warzywa i owoce.

Gluten

U osób cierpiących na autoimmunologiczne zapalenie tarczycy często występuje także celiakia. Dlatego też, uzasadnionym wydaje się ograniczenie spożycia glutenu. Jednak bez potwierdzenia występowania celiakii przez specjalistę, całkowita eliminacja glutenu z diety nie jest wskazana. Najlepszym sposobem będzie wykonanie badań diagnostycznych w kierunku celiakii.

Indeks glikemiczny

W przebiegu chorób tarczycy często występują zaburzenia gospodarki węglowodanowej. Dlatego też istotnym składnikiem diety osób z problemami z tarczycą (w tym Hashimoto), są produkty o niskim indeksie glikemicznym, które pomagają w normalizacji stężenia glukozy we krwi. Po spożyciu produktów z niskim Ig, poziom cukru we krwi wzrasta i opada powili i stopniowo, dzięki czemu unikamy wahań glukozy we krwi. Sięgaj po produkty o niskim (<55) indeksie glikemicznym oraz unikaj tych o wysokim (>70). Im niższy indeks glikemiczny produktu, tym lepiej dla zdrowia. Opieraj się na diecie bogatej w produkty zbożowe z pełnego ziarna (gruboziarniste kasze, makarony pełnoziarniste, brązowy ryż, pieczywo razowe, otręby).

 Podsumowanie

Dieta w Hashimoto nie musi być skomplikowana i pełna wyrzeczeń. Warto pamiętać o kilku ważnych zasadach odżywiania oraz o wyborze odpowiednich, wartościowych produktów. Sięgaj po żywność o niskim indeksie glikemicznym i włącz do diety odpowiednie składniki odżywcze. Unikaj produktów wysoko przetworzonych oraz tych, bogatych w substancje goitrogenne. Zadbaj o ruch, który pomoże Ci utrzymać prawidłową masę ciała. Dzięki racjonalnej diecie i farmakoterapii życie z Hashimoto może być komfortowe!

Artykuł napisała:

Bibliografia:

1. Luty, E. Bryl. Choroba Hashimoto — aspekt genetyczny i środowiskowy. Genetic and environmental aspects of Hashimoto’s thyroiditis. Forum Medycyny Rodzinnej 2017, vol 11, no 1, 1–6.
2. Pastusiak, J. Michałowska, P. Bogdański. Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy. Nutrition treatment in thyroid diseases. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2017, tom 8, nr 4, 155–160.
3. Zaremba. Zatrzymaj Hashimoto. Wzmocnij tarczycę. 2017, 11, 27- 45, 83- 127.