Gdy do informacji publicznej dotarły informacje, że Rosjanie zajęli elektrownię w Czarnobylu, pojawiły się powszechne obawy związane z ryzykiem zdrowotnym wśród Polaków. Farmaceuci informują, że klienci wykupują płyn Lugola i jodynę. Dostępność spada, a ceny wzrosły o około 50%. “Jeszcze niedawno płyn Lugola był dostępny w ok. 70% aptek, obecnie jedynie w 10%” – powiedział Bartłomiej Owczarek, współzałożyciel GdziePoLek.pl dla Wyborcza.biz.

Co to jest płyn Lugola?

“Płyn Lugola to wodny roztwór jodu w jodku potasu – jego nazwa nie jest nazwą handlową w Polsce. Zawiera 1 proc. jodu i 2 proc. jodku potasu. Chociaż preparat został opracowany w 1829 roku przez Jeana Lugola, powszechnie znany jest przede wszystkim z tego, że w 1986 r. po katastrofie w Czarnobylu przyjmowano go w celu zabezpieczenia tarczycy przed szkodliwym wchłanianiem radioaktywnego jodu. Wiadomo już, że nie było to konieczne – ponieważ jednak w tamtym czasie nie była znana skala zagrożenia, zdecydowano się, by podać go jednorazowo.” – czytamy na Termedia.pl 

Płyn Lugola ma działanie bakteriobójcze, dezynfekcyjne i antyseptyczne, dlatego może być stosowany w przypadku otarć naskórka, zadrapań, zewnętrznie w celu odkażania skóry. Nie można go stosować doustnie, poza drobnymi wyjątkami, jak np. (po rozcieńczeniu) do płukania gardła, a także w diagnostyce i leczeniu niektórych schorzeń tarczycy. 

Płyn Lugola a tarczyca

Jodek potasu (płyn Lugola) faktycznie czasami jest stosowany wewnętrznie w postaci tabletek w leczeniu i diagnostyce niektórych schorzeń tarczycy. Jego działanie w zależności od dawki hamuje lub pobudza czynność tarczycy. Przekroczenie dopuszczalne dawki płynu Lugola, może grozić uaktywnieniem tarczycy i wywołać nadczynność tarczycy. Dlatego specjaliści biją na alarm, żeby nie stosować płynu Lugola na własną rękę bez wskazań lekarza. 

Czy powinniśmy przyjmować teraz płyn Lugola? Co na ten temat mówi Państwowa Agencja Atomistyki?

Natomiast wiceminister zdrowia Igor Radziewicz-Winnicki podkreślił: „picie płynu Lugola, gdy nie ma zagrożenia promieniowaniem radioaktywnym, na wszelki wypadek, może zaszkodzić zdrowiu, gdyż jod nie jest obojętny dla organizmu”.

Kiedy można podać płyn Lugola?

Płyn Lugola podaje się, gdy następuje uwolnienie radioaktywnych izotopów jodu przy katastrofach nuklearnych, w celu zapobiegania wychwytowi radioaktywnego jodu przez tarczycę po spożyciu lub inhalacji substancji radioaktywnej.

Nadczynność tarczycy a płyn Lugola

Niekontrolowane spożycie płynu Lugola, może wywołać nadaktywność funkcji tarczycy i wywołać jej nadczynność. Nadczynność tarczycy to zaburzenie, w którym tarczyca produkuje więcej hormonów niż potrzebuje nasz organizm. Najczęstszymi przyczynami nadczynności tarczycy w Polsce jest choroba Gravesa-Basedowa (choroba autoimmunologiczna), guzki tarczycy, rzadziej podostre zapalenie tarczycy związane z wcześniej przebytą infekcją wirusową i poporodowe zapalenie tarczycy. 

Objawy nadczynności tarczycy

• spadek masy ciała, mimo zwiększonego apetytu
• nerwowość, rozdrażnienie, niepokój
• uczucie kołatania serca, przyspieszone czynności serca
• zmęczenie, osłabienie mięśni
• uczucie gorąca
• zwiększona potliwość
• podwójne widzenie, obrzęki powiek lub spojówek, wytrzeszcz
• zaburzenia miesiączkowania 

Osoby, które doświadczają objawów nadczynności tarczycy, powinny zgłosić się do lekarza rodzinnego lub endokrynologa, a w sytuacjach mocno nasilonych objawów, w trybie pilnym do szpitala. Nadczynność tarczycy w niektórych przypadkach może stanowić zagrożenie dla życia. Szczególnie dotyczy to osób z zaburzeniami układu krążenia. 

Inne negatywne skutki dla zdrowia po spożyciu płynu Lugola

Wiceminister zdrowia Igor Radziewicz-Winnicki poinformował także, że “stosowanie preparatów z jodem w niektórych przypadkach może wywołać także trądzik jodowy oporny na leczenie, alergię miejscową lub uogólnioną. Z kolei spożywanie dużych dawek jodu u chorych na wole endemiczne może prowadzić do rozwoju tyreotoksykozy – nadmiaru hormonów tarczycy w organizmie. Warto wiedzieć, że miejscowe stosowanie płynu Lugola u osób nadwrażliwych na jod może spowodować podrażnienie błony śluzowej jamy nosowo-gardłowej, zapalenie skóry z pojawieniem się pęcherzyków, świądem, wrzodziejącymi nadżerkami” – czytamy na Termedia.pl

Innymi skutkami ubocznymi po stosowaniu płynu Lugola mogą być gorączka, dolegliwości żołądkowo-jelitowe, ostry nieżyt nosa, metaliczny smak w ustach, bóle głowy, bezsenność, depresja, obrzęk płuc, duszności i wiele innych. Preparatów zawierających jod nie wolno podawać osobom uczulonym na jod, kobietom w ciąży i karmiącym piersią oraz chorym na gruźlicę. 

U wielu osób może występować nadwrażliwość na preparaty z jodem, co może dawać niepokojące i niebezpieczne dla zdrowia objawy. Te objawy mogą dotyczyć też osób, które stosują płyn Lugola zbyt długo oraz w zbyt dużej dawce. W takich przypadkach może dojść do ostrego zatrucia jodem, co może objawiać się biegunkami, spadkiem ciśnienia, kwasicą metaboliczną, niewydolnością nerek, uszkodzeniem śluzówki przewodu pokarmowego, wymiotami, tachykardią, bezsennością, owrzodzeniem przewodu pokarmowego, nadczynnością tarczycy, a nawet zgonem. 

Opinia eksperta

Na koniec polecam śledzić profil na Facebooku Adama Rajewskiego – eksperta sektora jądrowego z Politechniki Warszawskiej, znajdziecie tam aktualne informacje na ten temat.