Dieta w osteoporozie

Jest to temat bardzo szeroki postaram się więc przedstawić najważniejsze zagadnienia „w pigułce”.

Czym jest osteoporoza ?
Osteoporoza to choroba szkieletu uznana przez WHO za chorobę cywilizacyjną. Zwana jest rzeszotowieniem kości co oznacza, że zmniejsza się gęstość mineralna kości, robią się one kruche i łamliwe, a ich struktura staje się porowata i „dziurawa”.

Przyczyny
– wiek (po 40 roku życia stopniowo ustaje proces tworzenia się kości i dochodzi do powolnego ubytku masy kostnej),
– niedobory wapnia i jego złe przyswajanie,
– brak aktywności fizycznej,
– niedobory innych składników diety: magnezu, witaminy D oraz witaminy K.

Objawy
Choroba z reguły przebiega bezobjawowo, ale z czasem mogą pojawić się:
– bóle kostne i mięśniowe,
– bolesne napięcia mięśni,
– stopniowe upośledzenie sprawności ruchowej,
– skłonność do złamań kości,
– zmiana postawy ciała.

Dieta
W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że żywienie ma wpływ na jakość tkanki kostnej i jej wytrzymałość, jednak dotyczy to tylko tkanki tworzącej się – nie ma wpływu na jakość i wytrzymałość już istniejącej tkanki kostnej.
Dieta przy osteoporozie powinna opierać się na uzupełnianiu niedoborów witamin i minerałów mających wpływ na budowę kości. Warto pamiętać także o kwestii przyswajalności tych składników.

Wapń
Mleko i produkty mleczne uznawane są za najlepsze źródło wapnia pod względem jego zawartości, przyswajalności oraz właściwego stosunku zawartości wapnia do fosforu (który to fosfor może utrudniać wchłanianie wapnia). Ponadto źródłem wapnia, które charakteryzuje się mniejszą jego zawartością oraz słabą biodostępnością są produkty roślinne – warzywa kapustne i strączkowe. Przyjmuje się, iż dzienna dawka wapnia z diety powinna wynosić 1000 mg, a o jakiejkolwiek jego suplementacji powinien decydować lekarz.

Witamina D
Jest witaminą wytwarzaną w skórze poprzez działanie na nią promieni słonecznych i w ten sposób dostarczana jest do organizmu. Jej podstawową funkcją jest utrzymanie prawidłowej gospodarki wapniowo – fosforanowej organizmu oraz ułatwienie przyswajania wapnia z pożywienia. Źródłem witaminy D są tłuste ryby morskie i oleje z wątroby tych ryb, jednak zwykle zaleca się jej suplementację, szczególnie w okresie zimowym, gdyż nie jesteśmy w stanie zapewnić organizmowi odpowiedniej jej podaży z pożywienia.

Witamina K
Tym mianem określa się grupę witamin K_1,  K₂ i K₃. Może ona obniżać ryzyko złamań u osób w podeszłym wieku oraz wpływać na hamowanie formowania komórek kościogubnych powodujących rozpuszczanie tkanki kostnej. Jej główne źródła to kapusta biała, brukselka, brokuły, szpinak, pietruszka, kalafior i pomidory.

Magnez
W organizmie człowieka magnez jest m.in. składnikiem budulcowym kości, zębów i mięśni. Konkuruje z wapniem przy wchłanianiu w jelitach dlatego zwiększenie ilości wapnia w diecie powoduje obniżenie wchłaniania magnezu, a tym samym konieczność zwiększenia jego podaży. Produkty bogate w magnez to przede wszystkim kakao, kasza gryczana, groch i fasola, orzechy i produkty zbożowe z pełnego przemiału.

Należy także pamiętać, że ćwiczenia i spacery wzmacniają mięśnie, kości i poprawiają siłę i elastyczność wiązadeł, dlatego dostosowana do wieku i możliwości aktywność fizyczna jest niezbędnym składnikiem uzupełniającym prawidłową dietę.

Napisała: Beata Łukowska – doradca ds. żywienia, autorka bloga http://sokzmarchewki.blogspot.com/

1. Włodarek D., Lange E., Kozłowska L., Głąbska D.  Dietoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014
2. Dariusz Włodarek, Katedra Dietetyki, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie, praca Znaczenie diety w zapobieganiu osteoporozie
3. Czasopismo specjalistyczne o zdrowym odżywianiu Food Forum, luty-marzec 2017, artykuł Osteoporoza – choroba podstępna i rozwijająca się przez długi czas bezobjawowo
4. Biblioteka zdrowia, dr Jadwiga Górnicka, Bóle kręgosłupa i stawów, Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2016