Glukometr lub potocznie aparat do mierzenia cukru. To małe przenośne urządzenie medyczne, które służy do pomiaru stężenia glukozy we krwi. Badanie cukru jest badaniem wykonywanym profilaktycznie zarówno u osób zdrowych, jak i standardowo u osób chorujących na cukrzycę – zarówno typu I jak i II. Dzięki niemu można w szybki sposób kontrolować poziom cukru i tym samym wcześnie zapobiegać groźnym powikłaniom zdrowotnym.
Jak działa glukometr?
Badanie glukometrem najczęściej polega na wykonaniu nakłucia opuszka palca, a następnie przeniesieniu z niego kropli krwi na specjalnie do tego przeznaczony pasek. Paski testowe posiadają elektrody, do których przykładane jest napięcie polaryzujące. Prąd płynący przez próbkę jest proporcjonalny do poziomu glukozy w badanej krwi. Po wprowadzeniu go do glukometru w ciągu kilku sekund otrzymuje się dokładny wynik poziomu cukru we krwi.
Co potrzebne jest to przeprowadzenia badania?
Przede wszystkim GLUKOMETR… Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów glukometrów. Producenci glukometrów stawiają na zmaksymalizowanie komfortu użytkującego go pacjenta i zminimalizowanie ilości krwi potrzebnej do określenia wyniku badania jak również na rzetelność wyników. Dobry glukometr to taki, z którego pacjenci korzystają regularnie i który zapewnia dokładne i precyzyjne wyniki pomiaru. Zaopatrując się w glukometr, pacjent powinien kierować się funkcjonalnością, to jest łatwością pobrania krwi, jakością i powtarzalnością wyników, trwałością urządzenia, możliwością wymiany urządzenia w przypadku jego awarii. W przypadku osób wykonujących częste pomiary i noszących glukometr przy sobie, takie parametry, jak wielkość i ciężar glukometru oraz czas potrzebny do uzyskania wyniku także mają znaczenie.
Glukometr powinien zatem pasować do pacjenta, jego stylu życia oraz rodzaju terapii.
Poza glukometrem, potrzebne są również:
● nakłuwacz – urządzenie służące do pobrania kropli krwi niezbędnej do przeprowadzenia pomiaru poziomu cukru.
● lancety – są to niewielkie ostrza, umieszczane wewnątrz nakłuwacza i zwalnianie po przyłożeniu go do skóry i przyciśnięciu. Lancety muszą być kompatybilne z nakłuwaczem, dlatego przed ich zakupem należy zwrócić uwagę na producenta obu akcesoriów. Zalecane jest, aby każdorazowo wymienić lancet przed badaniem;
● paski testowe do glukometru – zastosowanie paska sprowadza się do umieszczenia go w glukometrze, a następnie nałożeniu na niego kropli krwi z opuszki palca. Dany glukometr działa jedynie z jednym typem pasków, dedykowanym do konkretnego urządzenia.
Przed użyciem glukometru należy dokładnie zapoznać się z jego instrukcją obsługi. Choć większość urządzeń ma podobną zasadę działania, to niewielkie niuanse – takie jak np. sposób poboru próbki krwi – mogą wpłynąć na dokładność pomiaru.
Jak prawidłowo wykonać badanie glukometrem?
Należy:
1. Umyć dokładnie ręce ciepłą wodą z mydłem, a następnie je osuszyć.
2. Ciepło powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, przez co zwiększa się przepływ krwi w naczyniach, a pobranie kropli krwi staje się łatwiejsze.
3. Włożyć pasek testowy do glukometru odpowiednio oznaczoną stroną. Należy uważać, aby nie dotknąć okienka przeznaczonego na kroplę krwi, gdyż może to zafałszować wynik pomiaru.
4. Nałożyć kroplę krwi na pasek testowy (do pomiaru powinno używać się pierwszej kropli krwi, gdyż wielokrotne wyciskanie krwi z opuszki palca powoduje jej rozcieńczenie płynem tkankowym).
5. Odczytać wynik, który pojawi się po kilku ok. 5 sekundach na wyświetlaczu.
6. Po badaniu palec należy zabezpieczyć jałowym gazikiem, a pasek usunąć z glukometru.
Jak interpretować wynik na glukometrze?
Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) z 2019 roku prawidłowa glikemia na czczo wynosi od 70 do 99 mg/dl, nieprawidłowa glikemia na czczo to wartości pomiędzy 100 a 125 mg/dl. Na cukrzycę wskazuje dwukrotny wynik glukozy na czczo ≥126 mg/dl.
Warto też wspomnieć, że rozwój stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2 w naszym organizmie zazwyczaj zaczyna się od pojawienia się zjawiska insulinooporności.
Insulinooporność czyli stan obniżonej wrażliwości tkanek na działanie insuliny a co za tym idzie podwyższony poziom cukru we krwi, może pojawić się nawet na kilka lat przed wystąpieniem typowych objawów cukrzycy typu II.
Glukometr to urządzenie które, oprócz osób zmagających się z cukrzycą, powinni posiadać wszyscy, którzy posiadają takie objawy jak np.:
– senność po posiłku,
– problemy z utratą wagi,
– nagłe napady głodu lub
– osłabienie w przypadku braku posiłku.
Mogą to być typowe objawy przy insulinooporności, a także nieprawidłowej glikemii.
To właśnie regularna kontrola poziomu cukru we krwi możliwa do wykonania w warunkach domowych – pozwala na profilaktykę zdrowotną. Ma na celu zapobieganie chorobom, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie. W przypadku pojawienia się na glukometrze wyników odbiegających od normy należy skontaktować się z lekarzem celem podjęcie stosownych działań.
Bibliografia
1.Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2019 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego
2.Portal internetowy http: cukrzycapolska.pl/glukometr/
3.euro.who.int/en/health-topics/noncommunicable-diseases/diabetes/data-and-statistics [dostęp dn. 2.02.2018 r.]
4.Polonsky WH. Ten Good Reasons to Hate Blood Glucose Monitoring (and what to do about them). Diabetes Self-Management. 15.06.2010 (aktualizacja 19.08.2016) http://www.diabetesselfmanagement.com/managing-diabetes/blood-glucose-management/ten-good-reasons-to-hate-blood-glucose-monitoring/