Stewia należy do rodziny astrowatych, pochodzi z Ameryki Południowej (Brazylii i Paragwaju), gdzie w medycynie tradycyjnej stosowano ją między innymi w leczeniu cukrzycy. Stewia jest rośliną, z której pozyskuje się naturalny słodzik oraz posiada wiele właściwości prozdrowotnych. Te cechy sprawiły, że stewia zyskała ogromną popularność, uprawiana jest obecnie w Ameryce, Azji jak i w Europie i stosowana jest na całym świecie.
Zastosowanie stewii
Glikozydy stewiolowe, jako środek słodzący, zostały oznaczone na liście dodatków do żywności symbolem E960. Stewia jest w pełni naturalna i zupełnie bezpieczna, nawet dla dzieci i kobiet w ciąży oraz może być stosowana w diecie osób chorujących na fenyloketonurię.
Stewia charakteryzuje się doskonałymi właściwościami technologicznymi. Zachowuje stabilność w wysokiej temperaturze, do 200 °C. Może być używana do wypieków pieczywa, zdrowych ciast, ciasteczek. Dodatek stewii do pieczywa poprawia jego trwałość, miękkość i teksturę.
Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, nie ulega fermentacji, ma szerokie spektrum tolerancji pH od 3 do 9, poza tym działa przeciwbakteryjnie i przeciwutleniająco. Wszystkie te cechy powodują, że może być wykorzystywana w przemyśle spożywczym jako dodatek do wielu produktów zamiast cukru (syropu kukurydzianego, glukozy, fruktozy, sacharozy).
Używana jest między innymi do produkcji lodów, sorbetów, czekolad, dżemów, soków owocowych, napojów bezalkoholowych, wyrobów cukierniczych, gum do żucia, herbat ziołowych.
Dlaczego warto stosować stewię?
Stewia – słodzik doskonały: jest bardzo słodka, ma właściwości dietoterapeutyczne i jest niskokaloryczna!
Smak słodki zapewniają jej związki chemiczne o nazwie glikozydy stewiolowe. Najliczniej występującymi glikozydami stewiolowymi są stewiozyd oraz rebaudiozyd. Substancje te są słodsze aż 250-450 razy od sacharozy, a dostarczają mniej kalorii.
1 g suszonych liści stewii dostarcza 2,7 kcal. Dla porównania 1 g sacharozy to 4 kcal. Jej kolejnym atutem jest to, że kalorie wykorzystywane są przez bakterie mikrobiomu jelit (Bacteroides sp). Słodkie związki obecne w stewii rozkładane są do glukozy i stewiolu. Glukozę wykorzystują bakterię obecne w jelicie grubym, a stewiol wchłaniany jest w jelicie, transportowany do wątroby i tam ulega dalszym procesom, w końcowym etapie usuwany jest z organizmu wraz z moczem i kałem.
Stewia to nie puste kalorie!
Oprócz wartości energetycznych liście stewii zawierają: potas, wapń, sód oraz fosfor a także: magnez, żelazo i cynk. Stewia dostarcza też niewielkich ilości witamin: B2, C i kwasu foliowego oraz wiele substancji o działaniu przeciwzapalnym, antynowotworowym, bakteriostatycznym.
Roślina ta jest bogata w związki, które posiadają udowodnione właściwości prozdrowotne.
Związki stewii działają przeciwcukrzycowo!
Stewia ma właściwości obniżające poziom glukozy we krwi. Dodatek stewii do posiłków zmniejsza wchłanianie glukozy. Wspomniany wyżej stewiol hamuje absorpcje glukozy w jelitach, poprawia wrażliwość tkanek na insulinę oraz ogranicza syntezę glukozy przez nasz organizm. W licznych badaniach wykazano korzystny wpływ stewii na wartości porannej glikemii, insuliny na czczo jak również stężenie cholesterolu całkowitego i trójglicerydów we krwi.
W badaniu Ritu M. i wsp. wykazano, że dodatek 1 g suszonej stewii w postaci proszku do codziennej diety pacjentów z cukrzycą typu 2 miało istotny wpływ na obniżenie porannej oraz poposiłkowej glikemii. Dodatkowo odnotowano istotne zmniejszenie stężenia trójglicerydów oraz lipoprotein VLDL.
Regularne spożywanie stewii skutecznie obniża ciśnienie i wspomaga jego regulacje
Najnowsze badania pokazują również, że stewia pozwala wyrównać ciśnienie krwi u osób ze stwierdzonym łagodnym lub umiarkowanych nadciśnieniem tętniczym. Glikozydy stewii nasilają diurezę, wydalanie większej ilości wody oraz sodu wraz z moczem a także poszerzają naczynia krwionośne, usprawniając przepływ krwi przez tętnice. Efekt regulujący ciśnienie obserwowany jest wyłącznie u osób z nadciśnieniem krwi oraz przy regularnym spożyciu stewii, u osób zdrowych efektu tego się nie obserwuje.
Inne prozdrowotne działania
Stewia może wspomagać leczenie biegunek wywołanych przez rotawirusy. Wykazano bowiem, że wyciągi stewii hamują rozwój czterech serotypów ludzkiego rotawirusa (HRV), który odpowiedzialny jest za wywoływanie zapaleń żołądkowo-jelitowych.
Stewia ma działanie przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne, zapobiega powstawaniu i rozwoju próchnicy!
Stewia dzięki zawartości wielu związków fenolowych ma silne działanie przeciwutleniające i przeciwnowotworowe.
Na podstawie wielu wyników badań stwierdza się, że stewia może być używana jako element wielokierunkowej dietoterapii w niealkoholowym stłuszczeniu wątroby, insulinooporności, cukrzycy, nadciśnieniu tętniczym, otyłości, zespole metabolicznym oraz jako element profilaktyki zdrowotnej.
Podsumowując:
Stewia będąca naturalnym środkiem słodzącym, łączy w sobie pozytywne właściwości: jest intensywnie słodka, niskokaloryczna i ma korzystny wpływ na zdrowie. Wymienione zalety powodują, iż jako zamiennik tradycyjnego cukru mogą z niej korzystać zarówno osoby cierpiące na otyłość, insulinooporność i cukrzycę.
Bibliografia:
CHARAKTERYSTYKA ŻYWIENIOWA STEWII –AKTUALNY STAN WIEDZY
Kulczyński B., Gramza-Michałowska A., Człapka-Matyasik M. Charakterystyka żywieniowa stewii – aktualny stan wiedzy. M. BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLVIII, 2015, 1, str. 11 – 18
Bugaj B i współ. Charakterystyka i prozdrowotne właściwości Stevia Rebaudiana Bertoni. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2013, 3 (88), 27 – 38
The Effect of Stevia Rebaudiana on Nonalcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD): A Review. Int J Nutr Sci 2018; 3(1): 2-6.
2. Nutritional composition of Stevia rebaudiana, a sweet herb, and its hypoglycaemic and hypolipidaemic effect on patients with non-insulin dependent diabetes mellitus. J Sci Food Agric. 2016 Sep; 96(12): 4231-4. doi: 10.1002/jsfa.7627. Epub 2016 Feb 22.