Pandemia COVID-19 wpłynęła na życie ludzi na wiele sposobów, ale teraz staje się coraz bardziej oczywiste, że wpływa również na ich zdrowie układu pokarmowego. Ostatnie badania wykazały, że w trakcie pandemii wzrosła częstość występowania zespołu jelita drażliwego (IBS) i innych czynnościowych zaburzeń układu pokarmowego (FGID), co sugeruje, że COVID-19 może być czynnikiem ryzyka dla tych schorzeń.

Co to są choroby czynnościowe układu pokarmowego (FGID)? 

FGID (Functional Gastrointestinal Disorders), czyli czynnościowe zaburzenia układu pokarmowego, to zaburzenia, w których objawy dotyczące przewodu pokarmowego są obecne, ale nie można znaleźć żadnych wyraźnych zmian strukturalnych ani biochemicznych w narządach trawiennych. Przykłady FGID to zespół jelita drażliwego (IBS), choroba refluksowa przełyku, dyspepsja funkcjonalna, gastropareza i inne. Objawy FGID mogą obejmować bóle brzucha, wzdęcia, zaburzenia rytmu wypróżnień, nudności, wymioty, zgagę i inne. 

FGID a Covid-19

Jedno z badań (4) wykazało, że IBS jest niedocenianą konsekwencją infekcji SARS-CoV-2. Badacze donieśli, że 26% pacjentów, którzy wyzdrowieli z COVID-19, rozwijało objawy IBS w ciągu trzech miesięcy od infekcji, a objawy te były często niedoceniane lub ignorowane.

Inne badanie (3) wykazało, że pandemia COVID-19 wpłynęła negatywnie na stan zdrowia pacjentów z IBS, pogarszając ich jakość życia, zwiększając lęk i depresję oraz wpływając na ich stosunek do diety i aktywności fizycznej.

Podobne wyniki uzyskano w badaniu Gubatan i in. (1), które wykazało, że w trakcie pandemii zwiększyła się liczba pacjentów z FGID, którzy korzystali z opieki zdrowotnej, co sugeruje, że pandemia COVID-19 wpłynęła na pogorszenie stanu zdrowia tych pacjentów.

Wreszcie, badanie Choudhury i in. (2022) (2) wykazało, że COVID-19 może również powodować objawy przewlekłej choroby COVID (tzw. long COVID) w układzie pokarmowym, w tym biegunkę, bóle brzucha i zgagę.

Wszystkie te badania wskazują na istotną rolę, jaką COVID-19 może odgrywać w rozwoju zaburzeń układu pokarmowego, zwłaszcza IBS. Wraz z postępującym rozwojem pandemii, konieczne będą dalsze badania w celu zrozumienia mechanizmów patofizjologicznych związanych z tym zjawiskiem oraz opracowania skutecznych strategii profilaktyki i leczenia tych chorób w kontekście pandemii COVID-19.

Jak leczyć IBS po Covid-19?

Eksperci zalecają, aby pacjenci, którzy doświadczyli COVID-19 i mają objawy ze strony przewodu pokarmowego, byli badani i diagnozowani w kierunku zaburzeń gastrologicznych. Leczenie powinno być dopasowane indywidualnie do pacjenta, w zależności od występujących objawów. W zależności od diagnozy, leczenie może obejmować między innymi zmiany w diecie i stylu życia, farmakoterapie, suplementacje i probiotykoterapię, a także terapię behawioralną i techniki relaksacyjne oraz redukujące stres (co szczególnie jest polecane np. w zespole jelita drażliwego). 

Źródło:

• Gubatan J, Zikos T, Spear Bishop E, Wu J, Gottfried A, Becker L, et al. Gastrointestinal symptoms and healthcare utilization have increased among patients with functional gastrointestinal and motility disorders during the COVID-19 pandemic. Neurogastroenterol Motil 2022; 34: e14243.
• Choudhury A, Tariq R, Jena A, Kinzelman Vesely E, Singh S, Khanna S, et al. Gastrointestinal manifestations of long COVID: A systematic review and meta-analysis. Therap Adv Gastroenterol 2022; 15: 17562848221118403.
• Xin Zi Quek S, Xiu Ling Loo E, Demutska A, En Chua C, Sen Kew G, Wong S, et al. Impact of the coronavirus disease 2019 pandemic on irritable bowel syndrome. J Gastroenterol Hepatol 2021; 36: 2187-2197.
• Nazarewska A, Lewandowski K, Kaniewska M, Rosołowski M, Marlicz W, Rydzewska G. Irritable bowel syndrome following COVID-19: an underestimated consequence of SARS-CoV-2 infection. Pol Arch Intern Med 2022; 132: 16323.