Nietolerancja histaminy jest nadwrażliwością pokarmową, ale bywa często mylona z alergią. Jest to tzw. pseudoalergia, ponieważ nie aktywuje układu immunologicznego. Statystycznie dotyka około 1% społeczeństwa. Istnieją obawy, że skala tej nietolerancji jest niedoszacowana ze względu na trudności diagnostyczne i jej różnorodny obraz kliniczny.
Objawy nietolerancji histaminy
- bóle głowy
- zawroty głowy
- arytmie
- świąd i pokrzywka
- wyciek z nosa
- zaburzenia łaknienia
- nudności
- wymioty
- bóle brzucha, biegunka, wzdęcia
- zmęczenie, niepokój, rozdrażnienie
- zaburzenia termoregulacji
- zaburzenia motoryki jelit
- zaburzenia rytmu dobowego
- wzrost sekrecji soku żołądkowego
- refluks
- bóle miesiączkowe
- podniesienie stężenia estrogenu
Objawy mogą korelować z fazą cyklu miesiączkowego
Histamina, to amina biogenna, która pełni w organizmie różne funkcje. Wytwarzana w jest endogennie przez sam organizm oraz jest dostarczana z zewnątrz wraz z pożywieniem.
Histamina endogenna powstaje z aminokwasu histydyny przy udziale enzymu dekarboksylazy histydyny. Komórkami, które ją wytwarzają są mastocyty, bazofile, neurony histaminergiczne oraz komórki enterochromatofilne przewodu pokarmowego.
Źródła pokarmowe o najwyższej zawartości histaminy to produkty wędzone, długo dojrzewające, długo przechowywane, fermentowane, kiszonki, owoce morza, alkohol (głównie czerwone wino).
Pokarmami, które mają zdolność uwalniania nadmiernych ilości histaminy są suszone owoce, zioła oraz konserwanty, wzmacniacze smaku i zapachu.
Enzym DAO
Enzym DAO jest odpowiedzialny za eliminację histaminy, a na upośledzenie jego działania wpływa zażywnie leków (antybiotyki, leki rozkurczowe, inhibitory pompy protonowej, metformina, diuretyki), zaburzenia mikroflory przewodu pokarmowego, schorzenia przewodu pokarmowego, w tym rozrost bakteryjny jelita cienkiego SIBO czy choroby zapalne.
Po rozpoznaniu nietolerancji wprowadza się dietę, która polega na eliminacji produktów bogatych w histaminę. Znaczące są również działania w kierunku redukcji stresu oraz unikanie gwałtownych zmian temperatury.
Nietolerancja jest problemem zmiennym w czasie i nie skutkuje całkowitym wykluczeniem produktów bogatych w histaminę. Najczęściej proponuje się pacjentom 4-tygodniową dietę z ograniczeniem tych produktów, a następnie ustalenie indywidualnej tolerancji na poszczególne produkty i ich ilości. Całkowite wykluczenie w dłuższej perspektywie czasu może przynosić skutek odwrotny do zamierzonego.
Po co jest histamina?
Histamina jest potrzebna organizmowi do jego obrony przed patogenami, bakteriami, pasożytami, jak i w utrzymaniu równowagi immunologicznej, do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Reguluje perystaltykę przewodu pokarmowego, stymuluje wydzielanie kwasu solnego, wspiera płodność, chroni przed chorobami neurodegeneracyjnymi.
Doniesienia literaturowe są bardzo różne, a proponowanych produktów do wykluczenia można spotkać bardzo wiele. Należy podkreślić również, że poszczególne produkty zawierają różne ilości histaminy. Zależy to od ich przechowywania, dojrzewania czy fermentacji. Najmniej histaminy będą zawierały produkty świeże. Zasadne wydaje się zatem czasowe unikanie produktów z najwyższą zawartością histaminy, co do wykluczenia których istnieje najmniej wątpliwości.
Bibliografia:
- Kacik J., Wawrzyniak A., Radkowska M., Kalicki B., Objawy pseudoalergii a zaburzenia metabolizmu histaminy, Pediatr Med Rodz 2016, 12 (3), p. 234–241
- Traczyk W.Z., Fizjologia człowieka w zarysie, PZWL,Wydanie VIII, Warszawa 2020 r.
- Ponikowska B., Fizjologia człowieka zintegrowane podejście, PZWL, Wydanie I, Warszawa 2019 r.
