Alkohol a insulinooporność

Pić czy nie pić? Czy alkohol szkodzi osobom z insulinoopornością? Kto powinien go unikać? Czy diagnoza insulinooporności od razu oznacza abstynencję od alkoholu? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziecie w artykule poniżej.

Zanim przejdziemy do argumentów przemawiających za i przeciw piciu alkoholu należy zdefiniować termin „umiarkowane picie alkoholu”. The National Institute on Alcohol Abuse & Alcoholism (NIAAA) definiuje „umiarkowane picie” jako wypijanie nie więcej niż 4 porcji alkoholu dziennie w przypadku mężczyzn (ale maksymalnie 14 porcji tygodniowo) oraz 3 porcji alkoholu dziennie (ale maksymalnie 7 porcji alkoholu tygodniowo) w przypadku kobiet. Porcja to taka ilość napoju alkoholowego, która zawiera 10 g czystego alkoholu [19].

Polskie wytyczne wskazują, że wypijanie 20 g czystego alkoholu dziennie w przypadku kobiet oraz 40 g czystego alkoholu dziennie w przypadku mężczyzn można zakwalifikować jako picie o niskim ryzyku [18]. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca natomiast, aby nie przekraczać spożycia 20 g czystego alkoholu dziennie.

10 g czystego alkoholu zawarte jest zaś w:

250 ml (szklanka) piwa 5%;
100 ml wina 10%;
30 ml (mały kieliszek) wódki 40%.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że w żadnym wypadku alkoholu nie powinny spożywać osoby niepełnoletnie, kobiety w ciąży, prowadzące pojazdy, przyjmujące leki, których nie można łączyć z alkoholem (m.in. metforminę) oraz chorujące na schorzenia wymagające abstynencji.

Argumenty za (umiarkowanym) piciem alkoholu:

Badania naukowe wskazują na to, że spożywanie umiarkowanych ilości alkoholu nie wpływa negatywnie na insulinowrażliwość lub może wiązać się ze zmniejszoną insulinoopornością oraz niższym ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu 2 [1, 2, 3, 4, 7, 8, 9, 10, 11]. Większość z tych publikacji zaznacza jednocześnie, że efekty te zauważalne są przy spożywaniu poniżej 20 g czystego alkoholu dziennie w przypadku kobiet oraz 40 g czystego alkoholu dziennie w przypadku mężczyzn.

Umiarkowane spożywanie alkoholu może podnosić poziom „dobrego” cholesterolu HDL, przez co zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia. Podobnie jak w przypadku wpływu na insulinooporność, spożycie dużych ilości alkoholu powoduje wzrost tego ryzyka [2, 3, 4, 11].

Argumenty przeciw piciu alkoholu:

Badania wskazują na to, że picie dużych ilości alkoholu (ponad 30 g czystego alkoholu dziennie u mężczyzn i ponad 20 g czystego alkoholu dziennie u kobiet) lub picie jednorazowo dużych ilości alkoholu (tzw. binge drinking) zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 [5, 6, 8, 10].

Picie alkoholu nasila apetyt, zmniejsza samoświadomość i zahamowania oraz powoduje zwiększone spożycie kalorii, co w naturalnej konsekwencji utrudnia odchudzanie i może prowadzić do zwiększania masy ciała [12, 13].

Picie alkoholu zwiększa również prawdopodobieństwo przejadania się.
Piwo, szczególnie wypijane w większych ilościach, może powodować wzrost poziomu glukozy we krwi po jego spożyciu. Badania wskazują, że posiada ono także wysoki indeks glikemiczny. Podobny wpływ na poziom cukru we krwi będą posiadały alkohole dosładzane (np. smakowe piwo, likiery, nalewki, smakowa wódka) [14, 15].

Napoje alkoholowe są bardzo kaloryczne. Puszka 500 ml piwa jasnego dostarcza ok. 250 kcal, kieliszek (150 ml) wina półsłodkiego ok. 150 kcal, kieliszek (30 ml) wódki 65 kcal, kieliszek (30 ml) nalewki wiśniowej 100 kcal. Dwie puszki piwa to więc tyle, co Big Mac z McDonald`s!

Picie alkoholu może być niebezpieczne dla osób chorujących na cukrzycę oraz hipoglikemię reaktywną. Alkohol hamuje uwalnianie glukozy z wątroby i w związku z tym jego spożycie (zwłaszcza bez przekąski) może sprzyjać rozwojowi hipoglikemii (niedocukrzenia) [16].

Picie alkoholu jest niewskazane w przypadku podwyższonego poziomu triglicerydów, które często występuje u osób z insulinoopornością. Alkohol zwiększa bowiem ich produkcję [16, 17].

Insulinooporność a alkohol

Osoby zażywające metforminę nie powinny spożywać alkoholu. W przypadku zatrucia alkoholem istnieje bowiem ryzyko wystąpienia kwasicy mleczanowej. W celu odstawienia leków przed planowanym spożyciem alkoholu należy skonsultować się z lekarzem. Regularne spożywanie alkoholu może prowadzić do uzależnienia.

Zdajemy sobie sprawę, że “umiarkowane picie alkoholu” według podanych wyżej danych może wydawać się dosyć dużymi ilościami. W naszym odczuciu jest podobne. Jako eksperci, bazując na naszym doświadczeniu zawodowym w pracy z pacjentami, zalecamy, aby ilości spożywanego alkoholu były znacznie mniejsze. Pomimo przytoczonych wyników badań, nie zalecamy również rozpoczynania picia alkoholu przez osoby dotychczas go niepijące.

Podsumowując, nie można jednoznacznie stwierdzić, czy mając insulinooporność można lub nie można pić alkoholu. Każdy powinien rozpatrzyć swoją sytuację indywidualnie, biorąc pod uwagę zarówno przedstawione plusy jak i minusy. Niezależnie jednak od podjętej decyzji, warto rozważnie korzystać z napojów alkoholowych.

Piśmiennictwo: KLIKNIJ