Bardzo często na naszych grupach wsparcia pojawiają się pytania dotyczące refluksu żołądkowo-przełykowego. Obawy pacjentów wzbudza przede wszystkim brak umiejętności połączenia diety zalecanej w insulinooporności a tej zaleconej na refluks. Oczywiście obie przypadłości da się jak najbardziej pogodzić a jadłospis nie musi być monotonny.
Zacznijmy od definicji refluksu żołądkowo – przełykowego? Mówiąc wprost jest to zarzucanie treści żołądkowej do przełyku powodujące pogorszenie jakości życia chorych oraz uszkodzenie nabłonka przełyku. Zarzucanie treści obserwuje się u wielu osób, zwłaszcza po spożyciu obfitego, tłustego posiłku lub wypiciu czerwonego wytrawnego wina. Jeśli objawy występują rzadko, a epizody refluksu są krótkie, przewód pokarmowy jest szybko oczyszczany oraz nie występują dolegliwości, wówczas mówimy o refluksie fizjologicznym. Natomiast choroba refluksowa, czyli refluks żołądkowo – przełykowy patologiczny to narażenie, przez dłuższy czas, błony śluzowej na działanie kwaśnej treści, wtedy epizody są częste, zawodzi także oczyszczanie przełyku. Prowadzi to do podrażnienia oraz uszkodzenia błony.
Wśród przyczyn można wyróżnić nieprawidłową czynność motoryczną dolnego zwieracza przełyku, który tworzy przegrodę pomiędzy przełykiem oraz żołądkiem oraz obniżone ciśnienie w dolnym zwieraczu przełyku objawiające się jego niewydolnością.
Choroba refluksowa objawia się: kwaśnym odbijaniem, uczuciem zgagi, zarzucaniem kwaśnej treści żołądkowej do przełyku, ból oraz pieczenie w nadbrzuszu, bolesne połykanie, nudności oraz wymioty. Leczenie choroby ma na celu złagodzenie objawów, wyleczenie stanu zapalnego, zapobieganie nawrotom choroby oraz ochronę przed rozwojem powikłań. Nasilają się one około pół godziny do dwóch godzin po spożyciu posiłku.
W przypadku rozpoznania choroby refluksowej należy zmodyfikować styl życia:
- Nie wykonywać pracy w pozycji zgiętej,
- Nie nosić obcisłej bielizny oraz odzieży – powoduje to wzrost ciśnienia śródbrzusznego,
- W czasie snu ułożyć wyżej górną część ciała. Uniesienie wezgłowia łóżka o 15–20 cm sprzyja sprawniejszemu oczyszczaniu przełyku w czasie snu, co ma wpływ na zmniejszenie objawów chorobowych,
- Nie leżeć po posiłkach, nie wykonywać skłonów,
- Nie uprawiać intensywnego wysiłku fizycznym bezpośrednio po posiłku,
- Unikać stresów,
- Normalizować masę ciała – otyłość pogarsza przebieg choroby,
- Unikać potraw i napojów nasilających objawy choroby:
- Obfite ilości pokarmu,
- Pokarmy pobudzające wydzielanie żołądkowe,
Dowiedziono jednak, że umiarkowana aktywność fizyczna (np. rekreacyjna jazda na rowerze, pływanie, spacery) zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby refluksowej. Niektórym osobom w łagodzeniu zgagi pomaga popijanie chudego mleka lub wody mineralnej niegazowanej – płyny te oczyszczają przełyk, spłukując kwaśną treść żołądka, która przedostała się do przełyku, oraz ja neutralizują (działanie alkalizujące mleka).
Przede wszystkim unikaj tłustych oraz ciężkostrawnych potraw, będą one dłużej zalegały w żołądku, co może powodować nieprzyjemne objawy ze strony przewodu pokarmowego. Załóż dzienniczek żywieniowy i notuj co Ci szkodzi, po czym się dobrze czujesz.
Jesteś fanką / fanem pomidorów? Spróbuj, może obrany pomidor na kanapkę nie sprawi, że poczujesz się gorzej. Musisz zacząć obserwować siebie, sprawdzać, który produkt i w jakiej ilości nie powoduje objawów ze strony przewodu pokarmowego.
Jesteś fanką/fanem nabiału? W przypadku nabiału wybieraj raczej: mleko słodkie (do 2% tłuszczu), zsiadłe, kefir, jogurty naturalne, twaróg chudy i półtłusty, serki homogenizowane w ograniczonych ilościach, śmietana (zawierająca do 18% tłuszczu), natomiast obserwuj jak się czujesz po np. serach żółtych, pleśniowych, typu feta (jeśli oczywiście je lubisz).
Jesteś fanką / fanem jajek na śniadanie? To skup się raczej na gotowanych, jajecznicy na parze, szakszuce, pieczonych muffinktach jajecznych itd.
W codziennej diecie stawiaj raczej na chude mięsa – wołowina, cielęcina, kurczaki, indyki (bez skóry), chuda wieprzowina (schab polędwica) w ograniczonej ilości, ryby chude: słodkowodne (np. leszcz, okoń, sandacz), morskie (np. dorsz, morszczuk, sola), ryby tłuste słodkowodne i morskie w ograniczonych ilościach; wędliny chude wieprzowe, drobiowe, wołowe (oczywiście z dobrym składem, z jak najmniejszą ilością cukru oraz sztucznych dodatków).
Jakie źródła produktów zbożowych mogą powodować uporczywe objawy?
Raczej niewskazana tu będzie jedynie kasza gryczana. Warzywami, które mogą, ale nie muszą, wywołać symptomy refluksu żołądkowo – przełykowego to: pomidory i przetwory pomidorowe (zwłaszcza sok pomidorowy), cebula i warzywa cebulowe (pory, szalotki, czosnek), szparagi, karczochy, warzywa strączkowe. A wśród owoców niewskazanych wyróżniamy: cytrusy: grejpfruty, pomarańcze, mandarynki, cytryny, soki z owoców cytrusowych, jabłka, banany. Jedne i drugie staraj się obierać, jeśli to możliwe. W przypadku napojów wybieraj: woda mineralna niegazowana, „słaba” herbata, herbatki ziołowe (z wyjątkiem miętowej), herbatki owocowe. Polecana obróbka termiczna: gotowanie, duszenie, pieczenie w naczyniu żaroodpornym, zrezygnuj natomiast ze smażenia na głębokim tłuszczu. zagęszczania zasmażką, z dodatkiem tłustej śmietany. Podczas przygotowywania potraw z przypraw wybieraj raczej te łagodne, ogranicz paprykę ostra, chili, curry, pieprz, musztardę oraz chrzan. Pamiętaj, żeby nie jeść samych węglowodanów, jak już to z dodatkiem lżej strawnych tłuszczy – oleje roślinne, masło spożywaj w niewielkich ilościach, oraz białka Przedstawiłam Ci teorię w pigułce, teraz przypomnę: obserwuj siebie, zobacz co Ci szkodzi, bo teoria to teoria, a potem zaczyna się życie.
PS. Pamiętaj oczywiście o regularności posiłków, odpowiedniej ilości wody oraz aktywności fizycznej.
Jak powinien wyglądać dzienniczek?
