Przyprawy pozwalają wydobyć smak potraw, dzięki nim można tworzyć ciekawe kompozycje smakowo – zapachowe. Dobrze dobrane proporcje i kompozycje przypraw sprawiają, że gotowanie jest przyjemniejsze, a jedzenie smaczniejsze – skojarzenie zdrowego odżywiania z mdłym i jałowym jedzeniem coraz bardziej odchodzi w zapomnienie.
Przyprawy warto docenić nie tylko ze względu na walory smakowe – warto przyjrzeć się ich właściwościom zdrowotnym. Te z pozoru mało wartościowe produkty wykazują wiele korzystnych dla zdrowia właściwości. Najbardziej znane właściwości przypraw to działanie przeciwzapalne, antybakteryjne czy przeciwnowotworowe. Tymczasem badania pokazują, że niektóre przyprawy wykazują działanie zwiększające wrażliwość tkanek na insulinę.
CYNAMON – to przyprawa, którą znajdziemy w niemal każdej kuchni, powszechnie stosowana do deserów, szczególnie w okresie świątecznym. Kojarzy się z zimą i szarlotką, nadaje słodkawy posmak potrawom. Z badań przeprowadzonych wśród osób z cukrzycą typu II oraz osób, u których stwierdzono stan przedcukrzycowy wynika, że cynamon znacząco wpływa na unormowanie poziomu glukozy poprzez zwiększenie wrażliwości komórek na insulinę. Co więcej wykazano, że cynamon poprzez wpływ na obniżenie stężenia hemoglobiny glikowanej znacząco obniża ryzyko wystąpienia powikłań w przebiegu cukrzycy typu II. Regularne stosowanie cynamonu obniża poziom glukozy na czczo. Pozytywne efekty przynosi stosowanie nie więcej niż pół łyżeczki cynamonu dziennie.
IMBIR – to kolejna ‘zimowa’ przyprawa. Chętnie dodawany do herbaty, działa rozgrzewająco i skutecznie sprawdza się w walce z przeziębieniem. Imbir należy jednak docenić nie tylko za skuteczne działanie przeciwzapalne, ale również warto zwrócić uwagę na jego potencjał w walce z hiperinsulinemią. Badania pokazują, że regularne stosowanie imbiru już po czterech tygodniach wpływa na obniżenie poziomu glukozy we krwi, natomiast po ośmiu tygodniach odnotowano znaczny wzrost wrażliwości tkanek na insulinę. Co ciekawe, takie samo działanie wykazuje imbir świeży, jak i marynowany czy gotowany.
KURKUMA – często można spotkać się z określeniem, że jest to najzdrowsza przyprawa na świecie, a wszystko za sprawą zawartej w niej kurkuminy – substancji czynnej o silnych właściwościach przeciwzapalnych. Kurkuma zyskuje coraz większą popularność zarówno ze względu na smak, jaki nadaje potrawom, jak i na silne właściwości barwiące dzięki czemu może być wykorzystywana w kuchni jako naturalny barwnik. Z badań wynika, że zawarta w kurkumie kurkumina obok powszechnie znanych właściwości przeciwzapalnych, jest skuteczna w aktywowaniu receptorów insuliny umożliwiających transportowanie glukozy do komórek. Istotnie wpływa również na zmniejszenie ryzyka powikłań w przebiegu cukrzycy typu II. Niestety biodostępność kurkuminy dostarczonej w żywności jest niska, dlatego też aby zwiększyć jej przyswajalność, warto podawać ją w towarzystwie piperyny (składnik pieprzu, który nadaje mu ostry, piekący smak).
CZARNUSZKA – to najmniej popularna spośród wymienionych przypraw, choć równie wartościowa. Zwykle pomijana głównie dlatego, że często brakuje pomysłu do czego ją wykorzystać. Czarnuszka najczęściej używana jest w produkcji serów czy chleba, ale świetnie sprawdzi się także jako dodatek w sałatce czy składnik marynaty do mięsa. Te niepozorne czarne nasiona wykazują bardzo wiele działań prozdrowotnych – stymulują układ odpornościowy i działają ochronnie na błonę śluzową żołądka. Jak pokazują badania, czarnuszka spożywana na czczo znacząco wpływa na obniżenie poziomu glukozy we krwi, a także zmniejsza insulinooporność. Spożywanie 2 g czarnuszki dziennie znacząco wpływa na zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę. Przyprawy niewątpliwie mogą odegrać istotną rolę w walce z insulinoopornością i hiperinsulinemią. Należy jednak pamiętać, że są one wartościowym dodatkiem do tego, co powinno stanowić podstawę w leczeniu insulinooporności – zdrowej diety z niskim indeksem glikemicznym i aktywności fizycznej.
Przyprawy niewątpliwie mogą odegrać istotną rolę w walce z insulinoopornością i hiperinsulinemią. Należy jednak pamiętać, że są one wartościowym dodatkiem do tego, co powinno stanowić podstawę w leczeniu insulinooporności – zdrowej diety z niskim indeksem glikemicznym i aktywności fizycznej.
Autor: dietetyk kliniczny Edyta Krupa
