Nieodłącznym elementem zdrowego stylu życia, poza zdrową dietą, jest niewątpliwie regularna aktywność fizyczna. Wybierając rodzaj sportu, jaki chcielibyśmy uprawiać powinniśmy kierować się naszym stanem zdrowia, możliwościami, a zwłaszcza tym co sprawia nam największą przyjemność. Jednak aktywność to nie tylko konkretne ćwiczenia i dyscypliny sportowe. Równie ważne są codzienne czynności, które także powodują spory wydatek energetyczny, określane jako NEAT.
NEAT – co to jest?
NEAT to skrót od sformułowania: non-exercise activity thermogenesis, czyli spontaniczna aktywność fizyczna, która nie jest związana z treningami. Zaliczamy do niej między innymi chodzenie, sprzątanie, gotowanie, stanie, pracę w ogrodzie, odśnieżanie samochodu czy wychodzenie na spacer z psem. Również takie czynności jak gwałtowna gestykulacja, stukanie palcami lub wiercenie się na krześle generuje wyżej wspomniany rodzaj energii. Im więcej ruchu mamy w codziennym życiu, tym więcej spalamy kalorii. Znaczenie mają wszelkie, nawet pozornie mało istotne czynności.
Zapotrzebowanie kaloryczne
Zapotrzebowanie kaloryczne jest odmienne w przypadku każdej osoby i zależy między innymi od: wieku, płci, parametrów ciała (masa ciała, wzrost, zawartość tkanki tłuszczowej i masy mięśniowej), stanu zdrowia, przyjmowanych leków oraz szeroko rozumianego trybu życia.
Nasz codzienny wydatek energetyczny składa się z takich komponentów jak:
- podstawowa przemiana materii (PPM),
- efekt termiczny pożywienia,
- aktywność fizyczna, obejmująca zarówno zaplanowane treningi i ćwiczenia, jak i aktywność wykonywaną spontanicznie, podczas codziennych czynności, co określa się właśnie jako NEAT.
Od czego zależy poziom NEAT?
Poziom NEAT może być odmienny dla konkretnych osób i zależy od wielu czynników:
- rodzaju pracy (praca stojąca, siedząca czy w ciągłym ruchu),
- stylu życia (czy dużo podróżujemy, spacerujemy czy raczej preferujemy odpoczynek bierny),
- pory roku, ponieważ jesienią i zimą naturalnie jesteśmy mniej aktywni,
- miejsca zamieszkania – w dużych miastach z powodu mniejszej odległości do sklepów i usług, a także rozwiniętej komunikacji miejskiej, ruszamy się mniej,
- zwyczajów zakupowych, ponieważ jeśli dużo rzeczy kupujemy przez Internet, a jedzenie często zamawiamy do domu, nasza spontaniczna aktywność fizyczna jest dużo niższa,
- poziomu wykształcenia, gdyż badania wskazują, że im wyższe wykształcenie, tym większa świadomość zdrowych nawyków i aktywniejszy tryb życia.
Aktywność NEAT a skuteczne odchudzanie
Każda aktywność fizyczna, także ta spontaniczna ma duży wpływ na odchudzanie. Dzięki niej usprawniamy naszą przemianę materii, poprawiamy odporność i pracę układu krążenia. Przyjmuje się, że ilość kalorii spalana spontanicznie może odpowiadać od 15% całodziennego zapotrzebowania energetycznego u osób preferujących siedzący tryb życia, do nawet 50% u osób aktywnych.
Jak w praktyce zwiększyć poziom NEAT?
Poziom spontanicznej aktywności fizycznej możemy zwiększyć, wprowadzając stopniowo nowe nawyki. Warto robić to systematycznie, aż staną się dla nas w pełni naturalne. Jakie ulepszenia warto wdrożyć do naszego stylu życia?
- Zamiast samochodu wybierzmy komunikację miejską lub jeszcze lepiej – spacer. Jeśli korzystamy z komunikacji, wysiądźmy dwa przystanki wcześniej i dojdźmy do domu pieszo. Jeżdżąc samochodem, również możemy dodać sobie więcej ruchu, wystarczy zaparkować kilka ulic od domu. Kiedy korzystamy z komunikacji miejskiej, zamiast siedzieć w autobusie lub tramwaju, lepiej stać, spalimy wtedy więcej kalorii.
- Jeżdżenie windą warto zamienić na schody, wchodzenie po schodach dodatkowo wzmocni układ krążenia.
- Jeśli mamy pracę siedzącą, postarajmy się znaleźć jak najwięcej sposobów na to, aby wstać od biurka. Postawmy dalej drukarkę i ksero, przy każdym wyjściu do toalety zróbmy mały spacer, a zamiast dzwonić do koleżanki z pokoju obok, odwiedźmy ją. Możemy również zamontować sobie biurko, przy którym możemy pracować stojąc lub jako krzesło wykorzystać dużą piłkę.
- W przypadku częstych rozmów telefonicznych, warto wyrobić sobie nawyk chodzenia podczas rozmowy. Większą ilość kroków nabijemy praktycznie niezauważalnie.
- Zamiast zamawiać jedzenie z dostawą, postarajmy się jak najwięcej gotować w domu lub IŚĆ do restauracji. Dzięki temu nie tyko będziemy więcej się ruszać, ale dodatkowo mamy wpływ na jakość składników posiłku.
- Wprowadźmy do naszego planu dnia regularne spacery. Aby zwiększyć motywację, warto kupić sobie specjalną opaskę zliczającą ilość kroków wykonanych w ciągu dnia. Zalecaną przez WHO aktywnością jest 10 tysięcy kroków dziennie. Choć początkowo może wydawać się to dużo, to wprowadzając powyższe ulepszenia szybko możemy dojść do tego poziomu.
Wydawałoby się, że takie czynności są praktycznie bez znaczenia, jednak kiedy zsumujemy pozasportową aktywność w czasie całego dnia, często okazuje się, że wychodzi nam całkiem zadowalający wynik.
Podsumowanie
NEAT to inaczej spontaniczna aktywność fizyczna, która wynika w dużej mierze z naszego stylu życia. Zwracając uwagę na to, żeby w ciągu doby jak najwięcej być w ruchu, znacząco zwiększamy ilość spalanych kalorii. Wpływa to pozytywnie nie tylko na skuteczne odchudzanie, ale i prawidłową pracę całego organizmu.