Cukrzyca, szczególnie cukrzyca typu 2, bardzo rzadko jest jedynym schorzeniem, które towarzyszy pacjentowi. Najczęściej współwystępuje z nią nadciśnienie tętnicze. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne w swoich najnowszych zaleceniach opublikowanych w 2023 roku, zamieściło wytyczne dotyczące leczenia pacjentów z cukrzycą, z towarzyszącym nadciśnieniem tętniczym. W niniejszym artykule przedstawiamy najważniejsze zalecenia i wskazówki dla pacjentów, których to dotyczy.
Kontrola ciśnienia tętniczego u pacjentów z cukrzycą
Monitorowanie wartości ciśnienia tętniczego jest bardzo ważnym badaniem profilaktycznym, które możemy i powinniśmy wykonywać w warunkach domowych regularnie.
Pożądanymi wartościami ciśnienia tętniczego u osób z cukrzycą jest osiągnięcie wartości poniżej 130/80 mm Hg, a u osób w wieku powyżej 65. roku życia poniżej 140/80 mm Hg. Włączenie farmakoterapii w obszar leczenia, zaleca się gdy wartość ciśnienia tętniczego wynosi powyżej 140/90 mm Hg. Wyjątek stanowią wartości docelowego ciśnienia tętnicego krwi u kobiet z cukrzycą w ciąży, które wynoszą 110-139 mm Hg dla ciśnienia skurczowego i 81-85 mm Hg dla rozkurczowego.
Diagnoza nadciśnienia tętniczego u pacjentów z cukrzycą
Należy przyjąć zasadę, że ciśnienie tętnicze krwi powinno być mierzone na każdej wizycie lekarskiej. W przypadku uzyskania wyniku równego lub większego niż 140/90 mm Hg należy wykonać pomiar ponownie w warunkach domowych, a w przypadku ponownego uzyskania takiego wyniku następuje potwierdzenie diagnozy nadciśnienia tętniczego.
Farmakologiczne leczenie nadciśnienia tętniczego u pacjentów z cukrzycą
Włączając farmakoterapię nie należy obniżać ciśnienia poniżej 120/70 mm Hg. Postępowanie farmakologiczne powinno być połączone ze zmianą stylu życia u każdego pacjenta z nadciśnieniem tętniczym.
Zalecenia PTD określają zasady dobierania farmakoterapii przez specjalistę, wskazując, że terapię należy rozpoczynać od stosowania skojarzenia dwóch leków z różnych grup, aby zwiększyć efektywność leczenia. Bardzo często w trakcie terapii zachodzi konieczność dołączenia trzeciego leku z innej grupy, ponieważ pomimo stosowania dwóch leków docelowa wartość ciśnienia nie jest osiągana.
Wyjątek stanowią pacjenci w wieku bardzo zaawansowanym (>80 lat), u których uzasadnione może być rozpoczęcie leczenia od podawania jednego leku. Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego powinna być kontynuowana nieprzerwanie w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych.
Oporne nadciśnienie tętnicze u pacjentów z cukrzycą
W cukrzycy z współistniejącym nadciśnieniem tętniczym często dochodzi do rozwoju opornego nadciśnienia tętniczego, wymagającego jednoczesnego stosowania wielu leków. U takich pacjentów należy rozważyć wykonanie badania w kierunku obturacyjnego bezdechu sennego.
Leki przeciwcukrzycowe a nadciśnienie tętnicze
Niektóre leki przeciwcukrzycowe, jak np. inhibitory SGLT-2 oaz agoniści receptora GLP-1 wykazują dodatkowo działanie hipotensyjne (mające zdolności do obniżania ciśnienia tętniczego krwi), dlatego mogą być rekomendowane pacjentom, którzy cierpią jednocześnie na cukrzycę i nadciśnienie tętnicze.
Nadciśnienie nocne i maskowane u pacjentów z cukrzycą
U osób z cukrzycą często diagnozuje się nadciśnienie nocne lub nadciśnienie maskowane (dotyczy sytuacji, w której w gabinecie lekarskim wartości ciśnienia tętniczego są prawidłowe, a w warunkach domowych są zawyżone względem normy). Zaleca się u tych pacjentów wykonanie 24-godzinnego ambulatoryjnego monitorowania ciśnienia tętniczego, co zmniejsza ryzyko wystąpienia sytuacji, w której nie zostanie postawiona odpowiednia diagnoza i włączone leczenie. Badanie to zleca się także kobietom z cukrzycą w ciąży. Zaleca się też wykonywanie pomiarów ciśnienia tętniczego w warunkach domowych, co wydaje się być ważnym zaleceniem dla ogółu populacji.
Małgorzata Kacprzak
www.appetitus.pl
https://www.facebook.com/DietetykAppetitus
Źródło:
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne: Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Curr. Top Diabetes, 2023; 47–49
